Książka zamiast komputera to dobry wybór! Jak czytanie książek wpływa na mózg dziecka?

Czytanie książek kojarzymy głównie z rozwijaniem umiejętności językowych. Regularna lektura to najlepszy sposób na naukę ortografii i interpunkcji. Czytanie w niesamowity sposób rozszerza także zasób słownictwa. Okazuje się jednak, że wpływ czytania na rozwój dziecka nie ogranicza się tylko do lepszych ocen na lekcjach języka polskiego.

Spis treści

1. Najlepiej jak najwcześniej zacząć czytać dziecku
2. Słuchanie przed samodzielnym czytaniem
3. Rozwijaj fantazję swojego dziecka
4. Książka podpowiada wzorce zachowań
5. Jak czytanie książek wpływa na mózg dziecka?

Najlepiej jak najwcześniej zacząć czytać dziecku

Około 90% całego procesu rozwoju mózgu zachodzi do piątego roku życia dziecka. To sprawia, że jest on w tym okresie bardzo elastyczny i podatny na kształtowanie. Formują się wtedy połączenia neuronowe przetwarzające bodźce sensoryczne, następnie umiejętności językowe i kolejne zdolności poznawcze. Mózg w młodym wieku jak gąbka chłonie wszelkie wiadomości i doskonale je zapamiętuje. Warto zacząć stymulować go jak najwcześniej. Jak czytanie książek wpływa na mózg dziecka?

Czytanie maluchom dobranych do wieku opowiadań przynosi wiele korzyści jeszcze zanim nauczą się samodzielnie składać wyrazy. Badania rezonansem magnetycznym dzieci w wieku 3-5 lat pokazały, że młode mózgi, którym często czyta się książki, zdecydowanie bardziej aktywizują się w trakcie słuchania opowiadań. Czytanie  stymulowało u nich obszar odpowiedzialny za przetwarzanie słów, rozumienie ich znaczenia i wizualizację obrazów.

Słuchanie przed samodzielnym czytaniem

Skoro czytanie jest tak pożyteczne, to opłaca się zainwestować czas w przyzwyczajenie dzieci do samodzielnego sięgania po książki. Nie wystarczy tylko nauczyć je czytać. Badania pokazują, że czytanie na głos dzieciom to najskuteczniejszy środek, aby zachęcić je do późniejszego regularnego czytania. W ten sposób najmłodsi uczą się, że lekturę można traktować jak rozrywkę. Ci, którym nie czytano na głos, znacznie rzadziej robią to w przyszłości.

Czytanie łatwo jest wpisać w rytm dnia, szczególnie że codzienne rytuały są ważne dla małych dzieci. Wieczorna lektura książki pomoże uspokoić malucha o wiele lepiej, niż patrzenie na ekran telefonu czy telewizora. Wyświetlacze wprowadzają mózg w stan wzmożonej koncentracji, a to wydłuża zasypianie, średnio o 20 min.

Rozwijaj fantazję swojego dziecka

Wpływ czytania na rozwój dziecka to nie tylko kwestia treści. Uporządkowany układ książki, która ma początek, treść i koniec, to bardzo dobre pole doświadczalne do ćwiczenia myślenia przyczynowo-skutkowego. Śledzenie fabuły przyzwyczaja do rozumowania w uporządkowany sposób i łączenia wątków. Wyobrażanie sobie możliwych zakończeń i przewidywanie konsekwencji natomiast zmusza umysł do ćwiczenia wzmożonej koncentracji. Dzieci najchętniej fantazjują w ten sposób, gdy słuchają czytania na głos przez rodziców. Przy okazji w ten sposób pogłębiają się relacje w rodzinie.

Czytanie na równi ze słuchaniem opowieści wyzwala w najmłodszych marzycielskość, zachęca do tworzenia własnych wersji historii, szczególnie ze sobą w roli głównej. Co ciekawe, nie jest to wcale bezużyteczna umiejętność. Zdolność do wyobrażania sobie różnych historii skutkuje w późniejszym okresie o 40 proc. większą kreatywnością w stosunku do innych ludzi.

Książka podpowiada wzorce zachowań

Wpływ czytania na rozwój dziecka nie dotyczy tylko najmłodszych lat. Książki to również najlepsze narzędzie, w które możemy wyposażyć nasze dzieci w podróży do dorosłości. Opowiadania i historie czytane w dzieciństwie dają podstawę rozumienia świata dookoła nas. Przez to, że czytane książki odzwierciedlają rzeczywistość, stają się pomocne dziecku w rozumieniu tego, co je spotka. Opowieści uczą dobrych wzorców komunikacji, wymiany informacji, dają podstawę rozumienia potrzeb innych ludzi. Historie, które emocjonalnie angażują najmłodszych, w łatwy sposób zmuszają do wyciągania wniosków, jakim warto być, jakie cechy są pożądane, co jest w życiu ważne.

Książka może także zastąpić rodzica w niewdzięcznej roli doradczej. Morał wynikający z opowiadania łatwiej jest przyjąć niż pouczanie przez rodziców, które często powoduje opór. Mądre rady zawarte w książce nie wywołają uszczerbku na godności, bo też nie dotykają bezpośrednio czytelnika.

Książki mogą mieć także w pewnym sensie walor terapeutyczny. Dzieci porównując bohaterów ze sobą, uczą się oceniać również swoje zachowanie. Dzięki takiemu doświadczeniu lepiej sobie radzą z emocjami, potrafią przewartościować swoje doświadczenia, są bardziej stabilne emocjonalnie. Symulowanie sobie w głowie odczuć bohatera kształtuje psychikę, ponieważ zmusza mózg do myślenia i przeżywania tego samego. Dziecko w ten sposób uczy się wnioskować i odnosić opisane wydarzenia do swoich doświadczeń.

Jak czytanie książek wpływa na mózg dziecka?

Lektura pogłębia wiedzę i poszerza horyzonty. Regularnie czytający ludzie wypadają lepiej w testach na inteligencję i mają lepszą pamięć. Do tego dodajmy sprawniejsze myślenie analityczne i mamy całą gamę umiejętności przydatnych w szkole. Wpływ czytania na rozwój dziecka jest więc nie do przecenienia, a książkom nie można pozwolić na odejście do lamusa.

Autor: Kamila Rajfur