Krótkowzroczność – istotne fakty i szkodliwe mity 

Krótkowzroczność, szczególnie szybko rozwijająca się u dzieci, to rosnący problem całego społeczeństwa. Żeby zdać sobie sprawę z powagi sytuacji, warto przytoczyć fakty. Aby krótkowzroczności się nie bać i umieć z nią odpowiednio postępować, obalmy też szkodliwe mity. 

Poniżej, przydatny dla wszystkich rodziców, którzy chcą zadbać o wzrok swoich pociech, autorski przegląd faktów i mitów o krótkowzroczności.

1. Problem krótkowzroczności dotyczy lub wkrótce będzie dotyczyć nas wszystkich. FAKT.

Badania pokazują, że w 2050 roku krótkowzrocznością może być dotknięta połowa populacji. Prosty rachunek sprawia, że jeśli nie my lub nie nasze dzieci, to ktoś z naszych najbliższych będzie zmagał się z tym problemem. 

2. Krótkowzroczność można wyleczyć. MIT. 

Faktycznie, nie można cofnąć krótkowzroczności, nie znaczy to jednak, że nie możemy w żaden sposób wpływać na jej postęp. Profilaktyka i promowanie właściwych nawyków w zakresie pracy wzrokowej w bliskich odległościach pozwalają dbać o wzrok i możliwie najdłużej utrzymać go w dobrej kondycji.

W przypadku stwierdzenia krótkowzroczności, poza zapewnieniem odpowiedniej korekcji, możemy również zastosować metody znacznie spowalniające rozwój wady, na przykład zakraplanie oczu niskostężeniową atropiną, soczewki kontaktowe ortokeratologiczne zakładane na noc, miękkie specjalistyczne soczewki kontaktowe czy okulary z soczewkami wykorzystującymi technologię D.I.M.S., która ogranicza progresję krótkowzroczności. 

3. Sami możemy chronić wzrok, dbać o niego i zapobiegać pogłębianiu się wad wzroku. FAKT. 

Robienie regularnych przerw podczas pracy wzrokowej w bliży (na przykład robienie przerw co 20 minut i patrzenie przez 20 sekund na obiekty położone w odległości min. 20 stóp – 6 metrów od nas) jest jednym z podstawowych elementów profilaktyki dbania o wzrok.

Przeczytaj też: Godziny przed ekranem? Dla równowagi spacer. To działa!

Podobnie spędzanie czasu na świeżym powietrzu. Według badań, już 2 godziny spędzone na aktywności poza domem znacząco wpływają na poprawę kondycji wzroku naszych dzieci i obniżają prawdopodobieństwo wystąpienia u nich krótkowzroczności. 

4. Krótkowzroczność jest spowodowana używaniem elektroniki. MIT. 

Na rozwój krótkowzroczności wpływ mają zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, czyli m.in. długotrwała praca wzrokowa w bliży, do czego zaliczamy korzystanie z urządzeń elektronicznych, takich jak smartfony, komputery czy tablety, ale również czytanie książek.

Niemniej jednak poza długim patrzeniem na bliskie odległości, ważne są także ilość czasu spędzanego na zewnątrz czy pojawianie się krótkowzroczności w rodzinie.  Nie należy więc utożsamiać elektroniki jako bezpośredniej przyczyny rozwijania się krótkowzroczności u dzieci. 

5. Dziecko krótkowzrocznych rodziców obarczone jest zwiększonym ryzykiem, że samo będzie zmagać się z krótkowzrocznością. FAKT. 

Krótkowzroczność u dzieci jest dziś na tyle powszechną wadą, że dobry wzrok obojga rodziców nie daje gwarancji, że dziecko nie będzie borykało się z tym problemem. Niemniej jednak, jeśli jeden rodzic cierpi na krótkowzroczność, ryzyko wystąpienia tej wady u dziecka wzrasta kilkukrotnie. W przypadku, gdy oboje rodziców widzi nieostro, ich potomstwo ma 80% szans na bycie krótkowidzem.

6. Problemy z krótkowzrocznością wpływają tylko na wzrok. MIT. 

Za pomocą wzroku odbieramy 80% informacji o otaczającym nas świecie, dlatego szczególnie w przypadku dzieci wzrok to kluczowy zmysł. Dobry wzrok ma wpływ na nasze postrzeganie rzeczywistości, jakość życia czy na motorykę. Konsekwencje niekorygowanej i niekontrolowanej krótkowzroczności sięgają jednak zdecydowanie dalej.

Nieostre widzenie powoduje, że dziecko mruży oczy, zmuszając je do większego wysiłku, co może powodować zmęczenie, rozdrażnienie, ból głowy i problemy z koncentracją. Skutkiem mogą być problemy z nauką, niechęć do uprawiania sportów, obniżenie nastroju, własnej samooceny i pogorszenie jakości kontaktu z rówieśnikami. 

7. Wystąpienie krótkowzroczności wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób oczu. FAKT.

Stwierdzona krótkowzroczność wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaćmy, jaskry, zwyrodnienia plamki żółtej czy odwarstwienia siatkówki. Wzrost wady wzroku o 1 dioptrię zwiększa ryzyko pojawienia się makulopatii krótkowzrocznej o 58%. Nieleczony rozwój chorób oczu może uszkodzić centralne widzenie, co w końcowym efekcie może prowadzić do ślepoty.

To też Cię zainteresuje: Krótkowzroczność – konsekwencja cyfrowego życia?

Warto jednak pamiętać, że do tego daleka droga i przy odpowiedniej kontroli krótkowzroczności i regularnych wizytach u specjalisty ochrony wzroku zdecydowanej większości chorób oczu da się przeciwdziałać, a progresję samej krótkowzroczności znacząco spowolnić.

8. Używanie lampki nocnej może przyczyniać się do krótkowzroczności, podobnie jak czytanie w ciemnym pomieszczeniu. MIT.

Właściwie ustawiona lampka nocna nie tylko nie spowoduje wady wzroku, ale pomoże poprawić komfort widzenia i koordynację pracy oczu. Z drugiej strony, czytanie przy niedostatecznym świetle może zmęczyć lub nadwyrężyć oczy – nie uszkodzi jednak trwale wzroku i nie spowoduje krótkowzroczności.

9. Mrużenie oczu bądź pocieranie ich może świadczyć o rozwijającej się u dziecka krótkowzroczności. FAKT. 

Dzieci przeważnie same nie powiedzą nam, że gorzej widzą. Objawy, które powinny nas zaniepokoić i – jeśli się utrzymują – powinny skutkować wizytą u specjalisty ochrony wzroku, czyli okulisty lub optometrysty, a najlepiej u obu specjalistów, to m.in. mrużenie przy spoglądaniu w dal oraz pocieranie oczu.

Objawy krótkowzroczności mogą być jednak również nieoczywiste dla wady wzroku. Problemy z koncentracją w szkole, niechęć do czytania i pisania, wycofanie w kontaktach z rówieśnikami, brak zainteresowania ulubionymi zabawami czy przybliżanie się do obiektów to także alarmujące sygnały pogorszenia wzroku u dzieci. Profilaktyczne badania wzroku i obserwacja zachowania naszych pociech to najlepsze, co możemy robić, żeby dbać o ich wzrok.

10. Soczewki i okulary rozleniwiają oczy, a okulary powinny mieć mniejsze wartości korekcyjne niż wielkość wady, żeby oko pracowało. MIT.

Na koniec bardzo szkodliwy mit. Liczne badania dowodzą, że niepełna korekcja wady jest jedną z przyczyn przyspieszających progresję krótkowzroczności. Warto stale kontrolować postęp krótkowzroczności u specjalistów ochrony wzroku.

11. Nie mamy wpływu na to jak szybko postępuje u nas krótkowzroczność. MIT.

Bonusowo jeszcze jeden mit. Podobnie szkodliwy jak poprzedni. Krótkowzroczność to nie wyrok! Progresję wady można kontrolować i spowalniać różnymi metodami, na przykład zakraplaniem oczu niskim stężeniem atropiny, ortokorekcją czy za pomocą soczewek okularowych wykorzystujących technologię D.I.M.S.

To właśnie ograniczenie postępu krótkowzroczności ma kluczowe znaczenie w kontekście przyszłości dziecka i rozwoju jego potencjału. W przypadku wad wzroku najważniejsze jest szybkie reagowanie i przeciwdziałanie dalszemu ich rozwojowi. Więcej o technologii D.I.M.S. przeczytacie TUTAJ.

***

Artykuł powstał we współpracy z Hoya Lens Poland – producentem soczewek okularowych MiYOSMART, przeznaczonych do kontroli krótkowzroczności u dzieci – w ramach ogólnopolskiej akcji „Oko w oko z krótkowzrocznością”.

Źródła informacji: 

Holden B.A. i wsp.: Global Prevalence of Myopia and High Myopia and Temporal Trends from 2000 through 2050. American Academy of Ophthalmology, 2016; 5: 1036–1042; https://doi.org/10.1016/j.ophtha.2016.01.006

Lai T.: Retinal Complications of High Myopia. Medical Bulletin, 2007; 12

Huang H.M. i wsp.: The Association between Near Work Activities and Myopia in Children. A Systematic Review and Meta-Analysis. PLoS ONE, 2015; 10: e0140419; https://doi.org/10.1371/journal. pone.0140419

Bullimore M.A. i wsp.: The Risks and Benefits of Myopia Control. Ophthalmology, 2021; ISSN 0161-6420, https://doi.org/10.1016/j.ophtha.2021.04.032

Jonas J.B. i wsp.: IMI prevention of myopia and its progression. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci., 2021; 5:6; https://doi.org/10.1167/iovs.62.5.6