Poznać nieuchwytne – ciekawostki o motylach

Delikatne, zachwycające i tajemnicze – takie właśnie są motyle. Dzisiaj kilka ich sekretów odkryjemy. Czy rzeczywiście posiadają magiczny pyłek na skrzydłach? Czy prowadzą tylko dzienny tryb życia? I czy mimo możliwości latania przez swoją kruchość są domatorami? Poznaj niezwykłe ciekawostki o motylach!

Motyle kwietnych łąk i nie tylko

Motyle to nieodłączny element krajobrazu każdego ciepłego dnia spędzonego na łonie natury. Z gracją podlatują, siadają na kwiatach, a my możemy obserwować ich niezwykle ubarwione skrzydła. Są bardzo płochliwe, dlatego każdy tak chętnie się nimi zachwyca, gdy omyłkowo usiądą na naszym ubraniu!

 Możemy je spotkać nie tylko na naszych rodzimych łąkach, ale na całej kuli ziemskiej (z wyjątkiem okolic bieguna północnego i południowego). Najwięcej ich rodzajów zamieszkuje tropiki. Tam w lasach żyją setki, a nawet tysiące gatunków tych owadów. Zresztą co jakiś czas nadal są odkrywane nowe ich odmiany!

Widok latających zwiewnie motyli wiosną i latem nie jest niczym zaskakującym. Jednak gdzie znikają one w zimie? Oczywiście w naszym klimacie jest za zimno dla motyli, dlatego wraz z ubywającym dniem i chłodniejszą temperaturą zostaje zahamowany ich rozwój i wchodzą w stan diapauzy. W ten sposób zagrzebane w ściółkę czy liście czekają na nadejście wiosny.

Niezwykłe skrzydła – budowa ciała motyli

Ciało motyla zbudowane jest z 3 części, a całość pokrywa ochronny pancerzyk. Na głowie występują oczy i czułki oraz ta bardzo charakterystyczna dla tych organizmów rozwijana ssawka. To dzięki niej owady mogą zbierać nektar kwiatów, którym się żywią. Na tułowiu motyli znajdziemy parę skrzydeł oraz zazwyczaj trzy pary odnóży. Na samym końcu występuje ostatnia część ich ciała – odwłok.

Oczywiście najbardziej interesująca jest budowa skrzydeł motyli. To one sprawiają, że są jednymi z najpiękniejszych owadów na świecie! Skrzydła składają się z delikatnego rusztowania nazywanego żyłkami, między którymi rozpięta jest błona pokryta łuskami. Tak, łuskami, a nie tak, jak zwykliśmy mówić – pyłkiem!

To właśnie one odpowiadają za zachwycające ubarwienie motyli. Są jednak bardzo delikatnie ze sobą przymocowane, dlatego łatwo odpadają. Z tego względu mimo wielkiej ochoty dotknięcia motyla, lepiej tego nie robić. Skrzydła można bardzo łatwo uszkodzić!

Jak rozwija się motyl?

Życie motyla rozpoczyna się bardzo niepozornie. Przypomina wręcz historię wprost wyjętą z bajki o brzydkim kaczątku, gdzie niepozorne stworzenie zmienia się z biegiem czasu w zachwycające. Więc jakie są początki życia motyli? Wszystko zaczyna się od… jaja! Złożone na roślinie niewielkie kuleczki są pierwszym domem tych organizmów. Po pewnym czasie wykluwa się z nich gąsienica.

Ma ona podłużny kształt i z grubsza przypomina zwykłego robaka. Posiada 8 par odnóży, dzięki którym przemieszcza się po roślinach i całymi dniami pałaszuje ze smakiem liście. Gąsienica je i, je i, je, aż pęknie! Oczywiście nie dosłownie!

Kiedy jej ciało osiągnie kres rozciągliwości, wtedy przechodzi swoją pierwszą przemianę – linienie. Skóra na grzbiecie rozszczepia się i wyłania się z niej większa gąsienica o nieco innym ubarwieniu. Dzieje się tak nawet kilka razy w jej życiu, aż nadejdzie czas prawdziwej rewolucji – przepoczwarzenia.

W tym celu za pomocą specjalnej przędzy organizm przymocowuje się do rośliny i przez pewien czas tak pozostaje. Ostatecznie podczas tego procesu skóra znów pęka i z początkowo miękkiej gąsienicy powstaje uskrzydlony motyl, który może w końcu pierwszy raz wzbić się w niebo!

Czy to motyl, czy ćma? Ciekawostki o motylach

Kiedy przyglądamy się zdjęciom motyli i ciem, na pierwszy rzut oka widzimy, że są one do siebie niezwykle podobne. Zresztą ćmy nazywane są motylami nocnymi. Jednak istnieje między nimi kilka różnic, dzięki którym bez trudu da się je od siebie odróżnić.

Przeczytaj też: Ciekawostki o gadach, które Cię zaskoczą!

Oczywiście pierwsza, najłatwiejsza, to tryb życia. Zazwyczaj ćmy są aktywne w nocy, a motyle w dzień, lecz to nie zawsze prawda! W przyrodzie znajdziemy zarówno ćmy dzienne, jak i motyle nocne. Taka przewrotna już jest nasza matka natura.

Bez wątpienia w rozróżnieniu motyli od ciem pomogą nam czułki tych owadów. Motyle posiadają długie i na końcu pogrubione czułki, a ćmy cienkie i jakby postrzępione. Co ciekawe, w Polsce występuje około 3000 gatunków motyli, z czego większość stanowią właśnie ćmy!

Prawdziwi podróżnicy czy może domatorzy?

Motyle przez swoje bardzo delikatne ciała mogą uchodzić za organizmy, które wolą trzymać się swojego znanego terenu i nie zapuszczać się w dalekie podróże. Z długimi wędrówkami kojarzą nam się zazwyczaj ptaki odlatujące na zimę do ciepłych krajów. Jednak niektóre gatunki motyli wcale im nie ustępują wytrzymałością i również potrafią przelecieć tysiące kilometrów!

Na przykład niezwykły motyl Monarch co roku wybiera się w daleką podróż przez Amerykę Północną – niekiedy od Kanady aż po Meksyk! No dobrze, to jak motyle podczas lotu nie gubią drogi? Przecież nie mają ani kompasu, ani mapy, więc skąd wiedzą, gdzie lecieć?

Istnieje kilka hipotez. Jedna z nich mówi o tym, że motyle wykorzystują słońce do nawigacji. Dzięki śledzeniu kąta padania promieni słonecznych potrafią określić w swoje położenie.

Ciekawostki o motylach dla dzieci – podsumowanie

Motyle zawsze nas zachwycają. Ich gracja i delikatne tańce podczas lotu są warte uwagi. Gdy przyjdą cieplejsze dni, zachęcamy do uważniejszego poobserwowania tych niezwykłych owadów. Oczywiście z bezpiecznej odległości! Mamy nadzieję, że nasze ciekawostki o motylach Wam się spodobały!

Literatura:

https://www.national-geographic.pl/artykul/9-zaskakujcych-cech-motyli#motyle-moga-doleciec-z-polski-do-afryki

https://www.national-geographic.pl/artykul/motyle

https://natura.ceo.org.pl/motyle

https://www.focus.pl/artykul/czy-to-prawda-e-cierajc-pyek-z-motylich-skrzyde-pozbawiamy-go-moliwoci-latania

http://apollo.natura2000.pl/motyle.php?dzial=2&kat=9&art=24

https://www.lasy.gov.pl/pl/informacje/aktualnosci/nocne-obserwacje-motyli

https://puszcza.tv/edukacja/35/dlaczego-motyle-maja-kolorowe-skrzydla-

Autor

Monika Tarasek

Nieustannie odkrywam piękno świata biologii i chemii. Głęboko wierzę, że wszystkie skomplikowane zjawiska przyrodnicze można wyjaśnić w sposób prosty i przystępny. Ukończyłam kierunek Biochemia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W wolnym czasie dużo się uśmiecham, chodzę z głową w chmurach, a kiedy nie rozwijam się naukowo, spełniam się artystycznie.

Więcej od tego autora