Jak określić kierunki świata i odnaleźć się w lesie bez kompasu?

Monika Tarasek
M. Tarasek
04.08.2022
Przewidywany czas: 4 min

Skręt w prawo, potem kawałek pod górkę i znowu skręt, a następnie przerwa na obserwacje niezwykłego motyla. Tyle wystarczy, aby zapomnieć, którą drogą szliśmy w lesie i gdzie właściwie znajduje się z niego wyjście. Żeby z łatwością opuścić labirynt z drzew, naucz się, jak określić kierunki świata. Wiesz, że wcale nie musisz mieć w kieszeni kompasu?

Którędy do domu?

Wędrówki po lesie to świetny sposób na spędzenie wolnych chwil z dala od miejskiego hałasu. Dużo zieleni, cichy szum drzew i śpiew ptaków sprzyjają znacznie dalszym wędrówkom niż te, zakładane w pierwotnym planie wycieczki. Jak się nie zgubić? Przecież ścieżki w lesie nie mają adresów ani innych oznaczeń i co więcej, wyglądają prawie identycznie.

Wyznaczanie kierunków świata oraz drogi do domu oczywiście ułatwia technologia i chowana w kieszeni nawigacja. Jednak wystarczy brak zasięgu i urządzenie nie zadziała. Co wtedy zrobić? Wykorzystaj uniwersalne sposoby wyznaczania kierunków świata. To przyjemne i wcale nie takie trudne zadanie. Natura daje nam mnóstwo pomocnych wskazówek. Wystarczy tylko dowiedzieć się, jak nie przegapić tych znaków. Takie metody może nie są bardzo precyzyjne, ale spokojnie wystarczą na odnalezienie właściwej ścieżki i bezpieczny powrót do domu.

Jak określić strony świata? Co trzeba mieć ze sobą, aby odnaleźć się w lesie bez kompasu i specjalnej nawigacji? W zasadzie potrzebujesz tylko odrobinę wiedzy. Dobrze jest pamiętać, w jaką stronę kierowałeś się, wchodząc do lasu. Oprócz tego wystarczy czujna obserwacja przyrody i bystre oko. A zatem w drogę!

w lesie bez kompasu

Czy mech jest obrażony na słońce?

Las jest domem zwierząt, owadów i wielu gatunków roślin. Wśród ostatniej z wymienionych grup są okazy, które stały się szczególnie przydatne w określaniu kierunków świata. Jedną z takich pomocnych roślin jest mech. Każdy na pewno z łatwością go odnajdzie. Zazwyczaj występuje w skupiskach i przypomina zieloną miękką poduszkę. 

Dlaczego mchy mogą się przydać przy odnajdywaniu właściwej drogi? Wszystko za sprawą ich specjalnych upodobań. Mchy to organizmy, które od ciepłych promieni słonecznych zdecydowanie wolą cień. Dodatkowo do prawidłowego funkcjonowania potrzebują dużej ilości wody i wilgoci. Takie miejsca znajdują się zwłaszcza tam, gdzie promienie słoneczne padają najrzadziej. Z tego względu zazwyczaj porastają kamienie i drzewa od północnej strony.

O TYM PAMIĘTAJ!

Mech jest bardzo przydatny, jeśli chodzi o wyznaczanie kierunków świata, jednak uważaj — ta metoda może Cię zawieść w bardzo gęstym lasie. Nie sprawdzi się tam, gdzie promienie słoneczne i tak nie są w stanie przedrzeć się przez gęste korony drzew.

Wyznaczanie kierunków świata z pomocą innych roślin

Wiesz już, jak wyznaczyć północ w lesie. A jakie rośliny pomogą Ci w namierzeniu południowej strony świata? Wszystkie wysokie drzewa! Te organizmy, odwrotnie niż mchy, do życia potrzebują dużej ilości światła. Drzewa najbardziej rozrastają się po stronie południowej, gdzie mają dostęp do największej ilości promieni słonecznych. Większa część ich gałęzi, niczym drogowskaz, wskazuje właśnie kierunek południowy.

O TYM PAMIĘTAJ!

Najlepiej prowadzić obserwacje na samotnie stojących drzewach. Te występujące w gąszczu często mogą Cię zmylić. Na ich kształt nie miało wpływu, tylko słońce, ale też konkurencja innych roślin rosnących wokoło.

Ponadto do wyznaczenia kierunków świata mogą posłużyć już ścięte okazy drzew. Wystarczy dokładnie przyjrzeć się słojom na przeciętych pniach pozostałych w ziemi. Tam, gdzie ułożone są koło siebie gęściej, znajduje się północ. Tam, gdzie słoje rozmieszczone są względem siebie w szerszych odstępach, południe. Łatwo to zapamiętać, jeśli uświadomisz sobie, że od południowej strony drzewo miało lepszy dostęp do słońca, dlatego po prostu szybciej rosło.

Czemu mrówki budują krzywe mrowiska, czyli jak określić strony świata dzięki zwierzętom?

Nie tylko rośliny mogą być żywymi drogowskazami w lesie, ale także pracowite mrówki. One uwielbiają słońce. Z tego powodu kształt ich mrowiska nie przypomina idealnie równej piramidy, jak mogłoby się wydawać. Jak określić kierunki świata dzięki tej wiedzy?

Wypatrz na trasie mrowisko. Widzisz, nie jest idealnie równe. Jego dłuższy bok skierowany jest w stronę południową. Krótszy, bardziej stromy, znajduje się po stronie północnej. Używając tej metody, pamiętaj, aby zachować odpowiedni odstęp i nie zniszczyć mrowiska.

Polegając na zwierzętach, możesz także wyznaczyć kierunek wschodni. Tym razem wystarczy obserwować ptaki. Jeżeli w lesie usłyszysz ich śpiew, wytęż wzrok i sprawdź, czy w pobliżu nie ma dziupli. Musisz wiedzieć, że ptaki wejście do swoich legowisk zazwyczaj kierują w stronę wschodzącego słońca!

Mrówki
Jak znaleźć drogę do domu? Poszukaj mrowiska!

Spójrz na swój… cień!

Nie tylko zwierzęta i rośliny są dobrymi przewodnikami w terenie. Aby łatwo określić kierunek świata, spójrz na swój… cień! Co musisz zrobić? Jak określić kierunki świata z pomocą cienia?

Odwróć się plecami do słońca i rozłóż ramiona. W tym ułożeniu przed Tobą znajduje się północ, za Tobą południe. Prawa ręka wskazuje wschód, a lewa zachód. Ta metoda najlepiej działa w słoneczny dzień, około południa. Wtedy słońce jest najwyżej na niebie.

Stosując tę samą zależność, możesz wbić w ziemię sztywny patyk i obserwować jak zmienia się jego cień. Swoją drogą, w ten sposób wykonasz swój własny, bardzo prosty zegar słoneczny. Wiesz, że długość i kąt padania cienia na ziemię zmienia się wraz z porą dnia?

Przeczytaj też: Ciekawostki o wiewiórkach

Monika Tarasek
Autor

Monika Tarasek

Nieustannie odkrywam piękno świata biologii i chemii. Głęboko wierzę, że wszystkie skomplikowane zjawiska przyrodnicze można wyjaśnić w sposób prosty i przystępny. Ukończyłam kierunek Biochemia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W wolnym czasie dużo się uśmiecham, chodzę z głową w chmurach, a kiedy nie rozwijam się naukowo, spełniam się artystycznie.
Zobacz również

Podcasty NTL