Kamuflaż zwierząt – jaki jest ich sposób na niewidoczność?

Świat przyrody jest pełen niezwykłości. Czasem niepozorny liść może okazać się tak naprawdę świetnie przebranym owadem! Poznajmy wspólnie, jak wygląda kamuflaż zwierząt w przyrodzie. Czy sława kameleona jest zasłużona i rzeczywiście jest najlepszy w sztuce kamuflażu?

Po co zwierzęta chcą być niewidoczne?

Otaczający nas świat jest przepełniony najróżniejszymi formami życia. Każda z tych form funkcjonuje w pewnym środowisku. Dany organizm żyje w miejscu, które jest dla niego znajome i do którego jest przystosowany. Jednak nawet w tak dobrze znanym miejscu, gdzie czuje się jak w domu, kryje się wiele pułapek, wyzwań i wrogów, z którymi trzeba się mierzyć każdego dnia.

Na szczęście codzienna walka o przetrwanie może być łatwiejsza, kiedy się stosuje sprytny kamuflaż. W przyrodzie znajdziemy ogromną ilość przykładów na to, że najłatwiej się żyje, mając… doskonałe przebranie.

Przeczytaj też: Ciekawostki o gadach, które Cię zaskoczą!

Sprytne ukrywanie się w środowisku to nie lada sztuka, ale zwierzęta nauczyły się to robić perfekcyjnie i to na wiele sposobów! Pierwszym z nich jest wtapianie się w otoczenie. Każde zwierzę robi to po swojemu, upodabniając się barwą lub kształtem swojego ciała do miejsca, w którym zazwyczaj mieszka. Dany gatunek może przypominać kolorem liście, czy kamienie lub mieć specjalne wypustki na ciele upodabniające je na przykład do pąków kwiatów.

Oprócz ukrywania się, kamuflowania i wtapiania w tło, niektóre zwierzęta swoją szansę na przetrwanie upatrują w perfekcyjnie dopracowanym oszustwie. W biologii nazywamy to zjawisko mimikrą. Polega ono na upodobnieniu się do innego zwierzęcia, najlepiej groźnego, którego inne organizmy wolą unikać. W ten sposób zwierzę można sobie zapewnić spokój od nieproszonych gości i być prawdziwie bezpiecznym w dzikiej przyrodzie!

Kameleon – król kamuflażu czy może komunikacji?

Wiele gatunków zwierząt idealnie wtapia się w tło środowiska, jednak zdecydowanie największe zainteresowanie od zawsze wzbudza kameleon. Wszystko to dzięki niezwykłej umiejętności zmieniania barwy skóry i wtapiania się w otoczenie. A przynajmniej tak przez długi czas sądzili naukowcy.

Niedawno jednak odkryto, że zmiana barwy to nie tylko sprytny kamuflaż, ale i sposób komunikacji tych zwierząt. Kameleon, który czuje się zagrożony, zmienia barwę swojej skóry i tym samym mówi do innych w otoczeniu „Uważaj, nie podchodź!”.

Co ciekawe naukowcy również dopiero niedawno odkryli, w jaki sposób kameleony są wstanie zmieniać kolor swojej skóry. Do niedawna sądzono, że za zmianę barwy odpowiadają przesuwające w ciele zwierzęcia pigmenty barwników. Dziś wiemy, że to zasługa cienkiej warstwy komórek, które skrywają nano-kryształki!

Kamuflaż zwierząt  – prawdziwe przebieranki

Kameleon to nie jedyny gad, który potrafi pozostać w ukryciu dzięki temu, jak wygląda. Większość gadów posiada niezwykłą zdolność kamuflażu. Przykładem jest żółw Matamata, który zamieszkuje bagniste rzeki Ameryki Południowej. Z wyglądu nie wygląda zbyt przyjaźnie – ma ciemne ubarwienie i liczne wypustki na skorupie i głowie. Dzięki temu jednak może idealnie ukryć się i udawać kamień, kłodę czy muł rzeczny. Matamata wykorzystuje to do zdobywania pokarmu – w ten sposób niezauważony łapie ryby i zjada je ze smakiem.

Żaden drapieżnik nie zainteresuje się starym zwiędłym liściem i to jeszcze wyglądającym tak, jakby był nadgryziony przez jakiegoś owada. Dlatego to właśnie takie przebranie przybrał gekon liścioogonowy. Jego ciało jest brązowe. Ma trójkątną głowę i płaski ogon, który naprawdę niewiarygodnie imituje wygląd prawdziwej rośliny, choć zdecydowanie już uschniętej.

Wśród płazów możemy również znaleźć zwierzę, które potrafi zmieniać kolor skóry, choć zdecydowanie nie aż tak spektakularnie, jak kameleon. Rzekotka drzewna to niewielka żabka, którą możemy spotkać także w Polsce. W zależności od podłoża, na jakim występuje, może w niewielkim stopniu zmieniać swoją barwę – od zielonej przez żółtą, szarą aż do brązowej.

To liść czy owad? Bezbłędny blef

Wśród owadów również znajdziemy niezwykłe okazy, które wyspecjalizowały się w sztuce kamuflażu. Doskonałym przykładem jest cierniczka troskliwa. Zasiedla ona Amerykę i znajdziemy ja wśród gałęzi krzewów. Jej ciało idealnie naśladuje wyglądem cierń wyrastający z łodygi rośliny!

Nie tylko wśród drzew można znaleźć schronienie. Modliszka storczykowa znalazła sposób na to, jak się ukryć w pąkach kwiatów! Posiada biało-różowe zabarwienie, a jej ciało wraz z odnóżami do złudzenia przypomina kwiaty storczyków. W ten sposób modliszka zwodzi owady. Czyha na łodygach, aż ofiara sama przyleci i będzie chciała zebrać nektar z kwiatu, lecz niestety czeka ją przykra niespodzianka!

Patyczaki są dobrze znane ze świetnego wtapiania się w otoczenie. Ich ciało do złudzenia przypomina niewielkie gałązki. Dodatkowo w ukryciu pomaga im nocny tryb życia – w ciemności drapieżnik nawet nie zauważy poruszającej się „gałązki”.

Kamuflaż zwierząt jest w przyrodzie tak powszechny, że każdy może go zaobserwować. Następnym razem, kiedy spotkasz jakieś dzikie zwierzę, zastanów się, czy swoim wyglądem przypadkiem nie próbuje czegoś naśladować!

Literatura:

https://www.czasopismobiologia.pl/artykul/rodzaje-kamuflazu

https://www.national-geographic.pl/artykul/wiemy-jak-kameleon-zmienia-kolor-wszystko-przez-krysztalki-pod-skora

https://www.wigry.org.pl/plazy2/rzekot.htm

Autor

Monika Tarasek

Nieustannie odkrywam piękno świata biologii i chemii. Głęboko wierzę, że wszystkie skomplikowane zjawiska przyrodnicze można wyjaśnić w sposób prosty i przystępny. Ukończyłam kierunek Biochemia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W wolnym czasie dużo się uśmiecham, chodzę z głową w chmurach, a kiedy nie rozwijam się naukowo, spełniam się artystycznie.

Więcej od tego autora