Niezwykły cykl życiowy zwierząt

Monika Tarasek
M. Tarasek
10.08.2022
Przewidywany czas: 4 min

Przyroda, mimo że wygląda na dziką i nieokiełznaną, jest tak naprawdę niezwykle uporządkowanym miejscem. Wszystko ma swój czas, przechodzi zmiany i modyfikacje. Coś umiera, aby mogło urodzić się coś nowego. Jak cykl życiowy zwierząt — skomplikowana układanka zależności — wygląda w praktyce?

Niekończąca się seria przemian – biologia życia

Każde narodziny nowego życia — powolne kiełkowanie nasion rzeżuchy, wykluwanie się piskląt z jajek czy narodziny małych kociaków — to niesamowity cud. A wszystko to dopiero początek. Przed każdym nowym życiem jeszcze wiele transformacji. Każdy z organizmów będzie rosnąć i zmieniać się w swój własny unikatowy sposób. W biologii nazywamy to cyklem życiowym.

Czy wiesz, że

Cykl życiowy to kompletny szereg biologicznych przemian zachodzący od powstania organizmu, przez pełen rozwój, aż do jego śmierci.

Serie zmian, które zachodzą podczas cyklu rozwoju, są wyjątkowe dla danego gatunku. Żywe stworzenia przechodzą je we własnym tempie i na różne sposoby. Jedne od początku przypominają swoje dojrzałe odpowiedniki, inne zmieniają się nie do poznania w trakcie dorastania. Ogólnie możemy powiedzieć jednak, że każdy organizm powstaje, dorasta, rozmnaża się, a na końcu umiera. To jest niezmienne. I tak właśnie na naszych oczach nieprzerwany trwa krąg życia milionów organizmów.

Początek w skorupce – zwierzęta wykluwające się z jajek

Wyobraź sobie, że w Twoim ogródku znalazłeś małe, okrągłe jajko. Na początku na pewno pomyślisz, że wypadło z ptasiego gniazda. Tak być może, ale nie musi. Nie tylko ptaki rozpoczynają w ten sposób swoje życie. Znane są także inne zwierzęta wykluwające się z jajek. To przecież świetne pierwsze mieszkanie młodego organizmu!

Gruba skorupka zapewnia bezpieczne schronienie, aż do odpowiedniego rozwinięcia się organizmu. Z tego sposobu korzystają owady, ryby, płazy, gady oraz ptaki. Aby małe sprawnie wydostały się na czas z jajka, niektóre z nich posiadają nawet specjalny otwieracz nazywany zębem jajowym. Dzięki niemu sprawnie przebijają skorupkę od wewnątrz. 

Jednak nie wszystkie zwierzęta z jajek potrafią wydostać się samodzielnie. Na przykład krokodyle zakopują swoje jaja w ziemi, co zapewnia im odpowiednią temperaturę rozwoju, ale znacznie utrudnia wyjście na powierzchnię. Na szczęście młode krokodyle mogą zawsze liczyć na swoją mamę. Kiedy przychodzi odpowiedni czas, zaczynają skrzeczeć. Ich mama to słyszy i rozkopuje ziemię, pomagając im się wydostać. Tak rozpoczynają swój cykl życia.

Ssak z jajka

Ssaki to zwierzęta, które nazywamy żyworodnymi. Oznacza to, że młode osobniki, rozwijają się w organizmie mamy, która zapewnia im ochronę i dostarcza wszystkiego, co im potrzebne. Kiedy nadchodzi odpowiedni czas, przychodzą na świat zwykle w pełni ukształtowane. Co ciekawe istnieją jednak wyjątki!

Dziobak to niesamowite zwierzę. Mimo że zaliczamy go do ssaków, ma dziób, wydziela jad jak węże i składa jaja! Na początku przez miesiąc młode rozwijają się w ciele dziobaka, a następnie wydostają na zewnątrz. Po około 10 dniach młode wychodzą z jaja i są karmione, podobnie jak my, mlekiem matki.

Cykl życiowy zwierząt – mała kopia rodzica lub złożona przemiana

Wiesz, że istnieją zwierzęta, które przychodząc na świat i od razu przypominając dorosłe organizmy? Na przykład młode pająki wyglądają jak mikro wersje swoich rodziców. Tak samo jest z konikami morskimi. Gdy wydostają się z ciała swojego taty, przypominają dorosłe zwierzęta, tylko… około 10 razy mniejsze. Ale zaraz, zaraz… z ciała taty? Tak! Ten gatunek jest pod tym względem wyjątkowy. Samica składa jaja w torbie lęgowej samca. Tam młode koniki rozwijają się przez około miesiąc, a kiedy już odpowiednio wyrosną, wydostają się z brzucha taty na zewnątrz. 

Są też zwierzęta, które jako młode wyglądają tak bardzo odmiennie, że moglibyśmy nigdy nie zgadnąć, co z nich wyrośnie. Weźmy na przykład żaby. Na początku rozwijają się w ikrze, która przypomina galaretowatą substancję pływającą na powierzchni rzek czy jezior. Po odpowiednim czasie wydostają się z niej małe zwierzątka przypominające… rybki. W rozwoju tych zwierząt następuje przeobrażanie. Powoli zanikają im skrzela i ogon umożliwiający sprawnie pływanie, a wyrastają kończyny i powstają płuca. Dzięki temu żaby mogą w końcu wyjść z wody i skakać zarówno po lądzie, jak i wracać do swojej ukochanej kałuży. 

Tak samo jest z motylami. Kiedy się rodzą, są gąsienicami. Nikt nie przypuszcza, że po pewnym czasie mogą mieć skrzydła i latać po kwietnych łąkach. Swój cykl życiowy zaczynają od tego, że zjadają duże ilości liści, co pozwala im na szybkie rośnięcie. Następnie zawijają się w kokon nazywany poczwarką. To tam następuje przepoczwarzenie. Po pewnym czasie motyl wypełza na zewnątrz i osusza swoje wielobarwne skrzydła. W końcu odlatuje, aby poszukać pożywienia i partnera, dzięki któremu powstaną kolejne i kolejne motyle.

cykl życia - motyl
Motyle przechodzą złożoną przemianę

Zatańczymy? – szukanie miłości w przyrodzie

Jednym z głównych zadań dorosłych osobników jest znalezienie sobie partnera. W końcu cykl życiowy musi trwać nieprzerwanie. Dla niektórych gatunków to wybór aż do śmierci, inne wolą skakać z kwiatka na kwiatek. W zdobyciu ukochanego pomaga… taniec zwierząt! Odpowiednie ruchy mogą oczarować partnerkę. Robią tak na przykład koniki morskie, które pływają wokół siebie w wodzie. Na koniec zaczepiają się ogonami w taki sposób, że wyglądają jak dwie połówki serca. Romantycznie prawda? 

Inne morskie stworzenia również wabią tańcem swoje wybranki lub podczas okresu godowego zmieniają kolor swojego ubarwiania na bardziej atrakcyjny. Ptaki również tańczą i stroszą piórka. W końcu w miłości wszystkie chwyty są dozwolone!

To może Cię zainteresować: 4 zwierzęta, które wyginęły

Monika Tarasek
Autor

Monika Tarasek

Nieustannie odkrywam piękno świata biologii i chemii. Głęboko wierzę, że wszystkie skomplikowane zjawiska przyrodnicze można wyjaśnić w sposób prosty i przystępny. Ukończyłam kierunek Biochemia na Uniwersytecie Jagiellońskim. W wolnym czasie dużo się uśmiecham, chodzę z głową w chmurach, a kiedy nie rozwijam się naukowo, spełniam się artystycznie.
Zobacz również

Podcasty NTL