Krótkowzroczność u dzieci – jak spowolnić jej postęp?

Krótkowzroczność osiąga obecnie na świecie rozmiary epidemii – naukowcy szacują, że do 2050 roku około 50% ludzkości będzie dotknięta tym problemem, z czego 10% krótkowzrocznością wysoką, czyli powyżej -6,00 dioptrii[1]. Badania opinii przeprowadzone w Polsce przez SW Research również nie napawają optymizmem. Krótkowzroczność jest najczęściej diagnozowaną wadą wzroku u polskich dzieci w wieku od 3 do 15 lat[2]. Dobra informacja jest jednak taka, że krótkowzroczność nie jest wyrokiem i istnieją metody, które pozwalają spowolnić jej postęp.

Co to jest krótkowzroczność?

Krótkowzroczność, czyli inaczej miopia, to wada wzroku spowodowana niedopasowaniem długości gałki ocznej do jej mocy optycznej. U osób z tą wadą wzroku, gałka oczna staje się zbyt długa, co powoduje, że światło skupia się przed siatkówką zamiast na niej. W ten sposób powstaje nieostry obraz na siatkówce. Krótkowzroczność pojawia się u dzieci, najczęściej w wieku wczesnoszkolnym i może rozwijać się do końca okresu wzrostu, czyli nawet do 25 roku życia^[3].

Rozwój krótkowzroczności zależy od różnych czynników, zarówno genetycznych, jak i środowiskowych, które zaburzają prawidłowy rozwój oka:

• czynniki genetyczne – mimo braku odkrycia genu odpowiedzialnego za dziedziczenie tej wady, obecność krótkowzroczności u jednego z rodziców znacznie zwiększa ryzyko jej wystąpienia u dziecka. Naukowcy zidentyfikowali ponad 200 genów, które mogą uczestniczyć w procesie rozwoju krótkowzroczności – od tych, odpowiedzialnych za rozwój i strukturę gałki ocznej, po te odpowiedzialne za przesyłanie sygnałów do mózgu^[4];
• brak lub zbyt mała ilość aktywności na zewnątrz – naturalne światło oraz patrzenie w dal spowalniają wzrost gałki ocznej, a tym samym rozwój krótkowzroczności[5];
• długotrwała praca wzrokowa w bliży, czyli skupianie wzroku na obiektach będących blisko nas – takie sytuacje występują np. podczas korzystania z urządzeń cyfrowych, nauki, czytania. Z powodu nadmiernego korzystania z ekranów komputerów i urządzeń mobilnych, tempo pogarszania się kondycji wzroku dzieci może przyspieszyć[6].

Dlaczego kontrola krótkowzroczności jest tak ważna?

Korekcja krótkowzroczności pozwala jedynie poprawić jakość widzenia obiektów widzianych z daleka. Z kolei kontrola krótkowzroczności to podejście, które obejmuje wczesne rozpoznanie i opracowanie planu terapeutycznego. Jego celem jest nie tylko poprawa widzenia na daleką odległość, ale także spowolnienie pogłębiania się wady.

Niepoprawnie skorygowana wada wzroku lub całkowity brak korekcji stanowią dodatkowe obciążenie dla układu wzrokowego dziecka. Sprawiają, że dziecko musi dodatkowo kompensować ubytki widzenia, co może prowadzić do pogłębienia się wady. Ponadto, wzrost długości gałki ocznej, zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych chorób oczu w przyszłości, takich jak jaskra, krótkowzroczne zwyrodnienie plamki, zaćma czy odwarstwienie siatkówki. Dlatego, właściwa korekcja wady wzroku, spowalnianie jej progresji oraz skuteczne działania profilaktyczne stanowią kluczowe elementy w zapobieganiu poważniejszym problemom ze wzrokiem u dzieci w przyszłości – wyjaśnia Sylwia Kijewska, ekspertka Hoya Lens Poland.

Czy leczenie krótkowzroczności jest możliwe?

Niestety, krótkowzroczność jest wadą, której nie można wyleczyć ani cofnąć. Istnieją jednak sposoby, które mogą zminimalizować ten problem – higiena pracy wzrokowej, korekcja wady oraz zastosowanie odpowiednych metod spowalniania krótkowzroczności dopasowanych do potrzeb i preferencji pacjenta np. odpowiednich okularów z soczewkami, które nie tylko korygują wadę wzroku, ale również kontrolują jej rozwój.

Jak spowolnić krótkowzroczność?

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Okulistycznego[7], skuteczne spowolnienie krótkowzroczności jest możliwe z wykorzystaniem kilku metod, których skuteczność została potwierdzona w badaniach klinicznych. Te metody dzielą się na dwie główne grupy: optyczne i farmakologiczne. Do metod optycznych zaliczamy  okulary z soczewkami z technologią D.I.M.S. (Defocus Incorporated Multiple Segments), miękkie soczewki kontaktowe z technologią dual-focus oraz twarde soczewki ortokeratologiczne, które zakłada się na noc. Natomiast metody farmakologiczne obejmują stosowanie atropinizacji, czyli aplikację kropli z atropiną o niskim stężeniu.

Innowacyjne rozwiązania w trosce o dziecięcy wzrok

Wykorzystanie różnych metod kontroli krótkowzroczności może stanowić wyzwanie zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. Nowoczesne rozwiązania umożliwiają jednak dopasowanie korekcji do preferencji i stylu życia pacjenta.

Skuteczną, nieinwazyjną i łatwą do zastosowania metodą spowalniania krótkowzroczności są okulary z soczewkami MiYOSMART, wykorzystującymi technologię D.I.M.S. Badania kliniczne wykazały, że mogą one spowolnić postęp krótkowzroczności średnio o 60%, w porównaniu z tradycyjnymi soczewkami jednoogniskowymi[8]. Co więcej, wyniki uzyskane w ramach najdłuższego, sześcioletniego badania kontynuacyjnego dotyczącego soczewek okularowych wskazują, że działanie tych soczewek w zakresie kontroli krótkowzroczności utrzymuje się w czasie w przypadku noszących je dzieci[9].

Higiena pracy wzrokowej – wpływ światła słonecznego oraz jakość czasu spędzanego na zewnątrz

Same okulary nie wystarczą, aby w pełni zadbać o wzrok dziecka. Jakość naszego widzenia i rozwój oczu są ściśle powiązane z ekspozycją na naturalne światło słoneczne oraz unikanie nadmiernej pracy wzrokowej w bliży. Badania wykazują, że spędzanie co najmniej dwóch godzin na zewnątrz każdego dnia może zmniejszyć ryzyko rozwoju krótkowzroczności oraz jej postępu u dzieci[10].

Naturalne światło słoneczne pobudza produkcję dopaminy – neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za regulację procesów w mózgu. Dopamina jest ważna dla prawidłowego rozwoju gałki ocznej. Jej niedobór może prowadzić do szybkiego wzrostu oka, co z kolei może przyczynić się do rozwoju krótkowzroczności – wyjaśnia Sylwia Kijewska, ekspertka Hoya Lens Poland.

Pamiętajmy jednak, że co za dużo, to też niezdrowo! Nadmierna ekspozycja oczu na promieniowanie UV może być niebezpieczna. Z tego powodu bardzo ważne jest, aby dzieci spędzające czas na zewnątrz były wyposażone w dobrej jakości okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV.

Ochrona wzroku dla dzieci z krótkowzrocznością przed promieniowaniem UV

Dzieci są szczególnie wrażliwe na szkodliwe działanie promieniowania UV, ponieważ ich źrenice są większe, a soczewki wewnątrzgałkowe bardziej przezierne niż u dorosłych, co umożliwia większej ilości promieni UV dotarcie do siatkówki. Dodatkowo, dzieci z krótkowzrocznością, zwłaszcza te stosujące krople z atropiną, mogą być bardziej wrażliwe na światło i odczuwać dyskomfort podczas spędzania czasu na zewnątrz[11]. Dlatego ochrona ich oczu przed intensywnym światłem słonecznym jest szczególnie ważna, również ze względu na ich komfort widzenia.

Wygodnym rozwiązaniem są okulary z soczewkami fotochromowymi MiYOSMART Chameleon, wykorzystującymi technologię D.I.M.S. (Defocus Incorporated Multiple Segments). Nie tylko korygują one krótkowzroczność i spowalniają jej postęp, ale co ważne, zapewniają także skuteczną ochronę przed promieniowaniem UV i intensywnym światłem słonecznym[12]. Niewątpliwą zaletą tych soczewek okularowych jest ich zdolność do automatycznego dostosowywania się do zmieniających się warunków oświetleniowych. Gdy dziecko przebywa na zewnątrz, soczewki przyciemniają się pod wpływem promieni UV,  zapewniając optymalną ochronę, a po powrocie do wnętrza szybko stają się znowu całkowicie przejrzyste. Dzięki temu dzieci nie muszą pamiętać o zmianie okularów za każdym razem, gdy wychodzą na zewnątrz, co znacząco ułatwia ich codzienne funkcjonowanie.

Skuteczna kontrola krótkowzroczności – pamiętaj o profilaktyce!

Profilaktyka stanowi fundament wszystkich działań terapeutycznych. Dotyczy to również kontroli krótkowzroczności u dzieci. Pierwszym krokiem jest zapobieganie lub opóźnianie pojawienia się tej wady wzroku. Jak możemy to osiągnąć?

Profilaktyka i higiena pracy wzrokowej są niezwykle istotne, aby zmniejszyć ryzyko problemów ze wzrokiem. Ważne jest robienie częstych przerw od patrzenia na bliskie odległości. Kluczową rolę odgrywa również spędzanie czasu na świeżym powietrzu w naturalnym świetle przez co najmniej 2 godziny dziennie. Może to opóźnić pojawienie się krótkowzroczności, nawet u dzieci z genetycznymi predyspozycjami. Nie zapominajmy również o regularnych wizytach u specjalisty, najlepiej zarówno u okulisty jak i optometrysty. Są one kluczowe nie tylko do monitorowania postępu krótkowzroczności, ale także do wczesnego wykrywania wszelkich nieprawidłowości – podsumowuje Sylwia Kijewska, ekspertka Hoya Lens Poland.

Producent: Hoya Holdings N.V.

Podmiot prowadzący reklamę: Hoya Lens Poland sp. z o.o.

Soczewki okularowe MiYOSMART służą do korekcji i spowalniania progresji krótkowzroczności u dzieci.

[1] Holden B.A., Fricke T.R., Wilson D.A., Jong M., Naidoo K.S., Sankaridurg P., Wong T.Y., Naduvilath T.J., Resniko_ S. Global Prevalence of Myopia and High Myopia and Temporal Trends from 2000 through 2050. American Academy of Ophthalmology. 05/2016, vol.123, no. 5, p.1036–1042

[2] Raport z badania opinii „Wzrok dzieci po pandemii”, SW Research, październik 2021

[3] Fundacja Wspierania Rozwoju Okulistyki „OKULISTYKA 21”, Krótkowzroczność Poznań – Fundacja „Okulistyka 21” (miopia.pl), dostęp: 05.06.2024 r

[4] Milly S. Tedja,et al; IMI – Myopia Genetics Report. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 2019;60(3):M89-M105. doi:10.1167/iovs.18-25965

[5] A.N. French, R.S. Ashby, I.G. Morgan, K.A. Rose. Time outdoors and the prevention of myopia. Exp Eye Res. 2013 Sep; 114: 58–68

[6] I.G. Morgan, A.N. French, R.S. Ashby, et al. The epidemics of myopia: Aetiology and prevention. Progress in Retinal and Eye Research 2018, vol. 62: 134–149

[7] Wytyczne PTO dotyczące postępowania w krótkowzroczności postępującej u dzieci i młodzieży, https://www.pto.com.pl/wytyczne

[8] Lam CSY, Tang WC, Tse DY, et al. Defocus Incorporated Multiple Segments (DIMS) spectacle lenses slow myopia progression: a 2-year randomised clinical trial. Br J Ophthalmol. 2020;104(3):363-8. DOI: 10.1136/ bjophthalmol-2018-313739

[9] Lam, C.S.Y., Tang, W.C., Zhang, H.Y. et al. Long-term myopia control effect and safety in children wearing DIMS spectacle lenses for 6 years. Sci Rep 13, 5475 (2023). https://doi.org/10.1038/s41598-023-32700-7

[10] 13. A.N. French, R.S. Ashby, I.G. Morgan, K.A. Rose. Time outdoors and the prevention of myopia. Exp Eye Res. 2013 Sep; 114: 58–68

[11] Gong Q, Janowski M, Luo M, et al. Efficacy and Adverse Effects of Atropine in Childhood Myopia: A Meta-analysis. JAMA Ophthalmol. 2017;135(6):624-630.

Wu PC, Chuang MN, Choi J, et al. Update in myopia and treatment strategy of atropine use in myopia control. Eye (Lond). 2019;33(1):3-13.

[12] Dane własne Hoya. Transmisja, rozpoznawanie sygnalizacji świetlnej i blokowanie UV w bezbarwnych i fotochromowych soczewkach okularowych MiYOSMART. Luty 2023. Badania przeprowadzono w temperaturze pokojowej (23 °C)

Lam CSY, Tang WC, Tse DY, et al. Defocus Incorporated Multiple Segments (DIMS) spectacle lenses slow myopia progression: a 2-year randomised clinical trial. Br J Ophthalmol. 2020;104(3):363-368

Materiał promocyjny marki Hoya Lens Poland sp. z o.o.