{"id":12850,"date":"2023-02-14T00:05:00","date_gmt":"2023-02-13T23:05:00","guid":{"rendered":"https:\/\/naukatolubie.pl\/?p=12850"},"modified":"2023-11-02T10:39:34","modified_gmt":"2023-11-02T09:39:34","slug":"chemia-milosci","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/","title":{"rendered":"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji?"},"content":{"rendered":"\n<p><strong>U podstaw nawet najbardziej romantycznych relacji stoi po prostu biochemia. Setki reakcji chemicznych s\u0105 narz\u0119dziem wykuwaj\u0105cym to, co prze\u017cywamy jako g\u0142\u0119bokie uczucia wzgl\u0119dem drugiej osoby. Na tworzenie zwi\u0105zku dw\u00f3ch os\u00f3b mog\u0105 te\u017c wp\u0142ywa\u0107 r\u00f3\u017cne do\u015bwiadczenia \u017cyciowe, kt\u00f3re wprowadzaj\u0105 zmiany w DNA. Co ciekawe, takie zdarzenia mog\u0105 zachodzi\u0107 we wczesnym etapie rozwoju<\/strong> <strong>cz\u0142owieka i trwa\u0107 przez ca\u0142e \u017cycie.<\/strong>&nbsp;&nbsp;<\/p>\n\n\n\n<div id=\"ez-toc-container\" class=\"ez-toc-v2_0_65 counter-hierarchy ez-toc-counter ez-toc-custom ez-toc-container-direction\">\n<p class=\"ez-toc-title\">Spis tre\u015bci<\/p>\n<label for=\"ez-toc-cssicon-toggle-item-663675f4e3155\" class=\"ez-toc-cssicon-toggle-label\"><span class=\"\"><span class=\"eztoc-hide\" style=\"display:none;\">Toggle<\/span><span class=\"ez-toc-icon-toggle-span\"><svg style=\"fill: #999;color:#999\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" class=\"list-377408\" width=\"20px\" height=\"20px\" viewBox=\"0 0 24 24\" fill=\"none\"><path d=\"M6 6H4v2h2V6zm14 0H8v2h12V6zM4 11h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2zM4 16h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2z\" fill=\"currentColor\"><\/path><\/svg><svg style=\"fill: #999;color:#999\" class=\"arrow-unsorted-368013\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" width=\"10px\" height=\"10px\" viewBox=\"0 0 24 24\" version=\"1.2\" baseProfile=\"tiny\"><path d=\"M18.2 9.3l-6.2-6.3-6.2 6.3c-.2.2-.3.4-.3.7s.1.5.3.7c.2.2.4.3.7.3h11c.3 0 .5-.1.7-.3.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7zM5.8 14.7l6.2 6.3 6.2-6.3c.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7c-.2-.2-.4-.3-.7-.3h-11c-.3 0-.5.1-.7.3-.2.2-.3.5-.3.7s.1.5.3.7z\"\/><\/svg><\/span><\/span><\/label><input type=\"checkbox\"  id=\"ez-toc-cssicon-toggle-item-663675f4e3155\"  aria-label=\"Toggle\" \/><nav><ul class='ez-toc-list ez-toc-list-level-1 ' ><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-1\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#Chemia_milosci_%E2%80%93_molekularna_milosna_siec\" title=\"Chemia mi\u0142o\u015bci  \u2013 molekularna mi\u0142osna sie\u0107\">Chemia mi\u0142o\u015bci  \u2013 molekularna mi\u0142osna sie\u0107<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-2\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#Twoje_doswiadczenia_zyciowe_moga_Ci_zmienic_DNA\" title=\"Twoje do\u015bwiadczenia \u017cyciowe mog\u0105 Ci zmieni\u0107 DNA!\">Twoje do\u015bwiadczenia \u017cyciowe mog\u0105 Ci zmieni\u0107 DNA!<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-3\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#Doswiadczenia_zyciowe_a_tworzenie_zwiazkow\" title=\"Do\u015bwiadczenia \u017cyciowe a tworzenie zwi\u0105zk\u00f3w\">Do\u015bwiadczenia \u017cyciowe a tworzenie zwi\u0105zk\u00f3w<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-4\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#Atrakcyjnosc_partnera_a_styl_zycia_przodkow\" title=\"Atrakcyjno\u015b\u0107 partnera a styl \u017cycia przodk\u00f3w\">Atrakcyjno\u015b\u0107 partnera a styl \u017cycia przodk\u00f3w<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-5\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#Jak_doswiadczenia_zmieniaja_DNA\" title=\"Jak do\u015bwiadczenia zmieniaj\u0105 DNA?\">Jak do\u015bwiadczenia zmieniaj\u0105 DNA?<\/a><\/li><\/ul><\/nav><\/div>\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Chemia_milosci_%E2%80%93_molekularna_milosna_siec\"><\/span>Chemia mi\u0142o\u015bci <strong> \u2013 <\/strong>molekularna mi\u0142osna sie\u0107<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Jedn\u0105 z wa\u017cniejszych cz\u0105steczek, kt\u00f3ra bierze udzia\u0142 w budowaniu wi\u0119zi, jest oksytocyna. Produkcja tej stosunkowo niewielkiej cz\u0105steczki zachodzi w podwzg\u00f3rzu. Jest to struktura m\u00f3zgowa wielko\u015bci ko\u0144c\u00f3wki ma\u0142ego palca. Stamt\u0105d cz\u0105steczka przemieszcza si\u0119 nieco ni\u017cej i trafia do r\u00f3wnie niewielkiego tylnego p\u0142ata przysadki. Tam czeka na sygna\u0142 uwalniaj\u0105cy do krwioobiegu, dzi\u0119ki kt\u00f3remu przenoszona jest do miejsca dzia\u0142ania. Z cz\u0105steczk\u0105 oksytocyny spotykamy si\u0119 ju\u017c w szkole. Jej rola opisywana jest g\u0142\u00f3wnie w kontek\u015bcie porodu, podczas kt\u00f3rego odpowiada za skurcze macicy, kt\u00f3re pozwalaj\u0105 wyda\u0107 potomstwo na \u015bwiat.<\/p>\n\n\n\n<div class=\"wp-block-group\"><div class=\"wp-block-group__inner-container is-layout-constrained wp-block-group-is-layout-constrained\">\n<div class=\"wp-block-group is-style-ntl-gr-1 pt-5 ntl-donation-group has-white-color has-primary-background-color has-text-color has-background\"><div class=\"wp-block-group__inner-container is-layout-flow wp-block-group-is-layout-flow\">\n<p>&#x1f499; <strong>Wesprzyj nas!<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Dzi\u0119ki Tobie b\u0119dziemy mogli nadal tworzy\u0107 warto\u015bciowe materia\u0142y, obala\u0107 fake newsy, pomaga\u0107 zdolnej m\u0142odzie\u017cy i inspirowa\u0107 j\u0105 do tego, by zainteresowa\u0142a si\u0119 naukami \u015bcis\u0142ymi. Dzi\u0119kujemy za Twoje wsparcie.<\/p>\n\n\n<p><div class=\"fmp-protect-box\" data-post-id=\"12850\" data-service-id=\"1\"><div class=\"fmp-loader\"><\/div><div class=\"fmp-status\" data-post-id=\"12850\" data-service-id=\"1\"><\/div><form action=\"https:\/\/secure.payu.com\/api\/v2_1\/orders\" method=\"post\"><div class=\"ntl-donation\">\r\n\t<div class=\"ntl-donation__container\" x-data=\"donation\">\r\n\t\t<div class=\"ntl-donation__wrap\">\r\n\t\t\t<div class=\"ntl-donation__buttons\">\r\n\t\t\t\t<buton type=\"button\" @click=\"donationValue = 20, buttonActive = 1, setDonation()\" :class=\"buttonActive === 1 ? 'active' : ''\" class=\"ntl-donation__button\" data-value=\"20\">20 z\u0142<\/buton>\r\n\t\t\t\t<buton type=\"button\" @click=\"donationValue = 50, buttonActive = 2, setDonation()\" :class=\"buttonActive === 2 ? 'active' : ''\" class=\"ntl-donation__button\" data-value=\"50\">50 z\u0142<\/buton>\r\n\t\t\t\t<buton type=\"button\" @click=\"donationValue = 100, buttonActive = 3, setDonation()\" :class=\"buttonActive === 3 ? 'active' : ''\" class=\"ntl-donation__button\" data-value=\"100\">100 z\u0142<\/buton>\r\n\t\t\t\t<buton type=\"button\" @click=\"donationValue = 200, buttonActive = 4, setDonation()\" :class=\"buttonActive === 4 ? 'active' : ''\" class=\"ntl-donation__button\" data-value=\"200\">200 z\u0142<\/buton>\r\n\t\t\t<\/div>\r\n\t\t\t<input @keyup=\"setDonation(true)\" x-model=\"donationOtherValue\" class=\"ntl-donation__input\" type=\"number\" step=\"1\" min=\"1\" pattern=\"[0-9]\"  name=\"\" placeholder=\"Inna kwota\">\r\n\t\t<\/div>\r\n\r\n\t\t<input type=\"text\" class=\"fmp-donation\" data-post-id=\"12850\" data-service-id=\"1\" placeholder=\"Podaj kwot\u0119 darowizny\" value=\"1.00\">\r\n\r\n\t\t<label class=\"ntl-donation__label\">Tw\u00f3j Adres Email<\/label>\r\n\t\t<input type=\"text\" class=\"fmp-code\" data-post-id=\"12850\" data-service-id=\"1\" placeholder=\"Podaj email\" data-type=\"email\"> \r\n\r\n\t\t<small class=\"ntl-donation__disclaimer\">\r\n\t\t\tPrzesy\u0142aj\u0105c ten formularz wyra\u017casz zgod\u0119 na przetwarzanie swoich danych osobowych przez Fundacj\u0119 Nauka. To Lubi\u0119, KRS 0000852761, REGON 386726597, NIP 969 1642791, ul. Stanis\u0142awa Konarskiego 18C, 44-100 Gliwice.\r\n\t\t<\/small>\r\n\r\n\t\t<span class=\"fmp-submit\" data-post-id=\"12850\" data-service-id=\"1\">Wspieram!<\/span>\r\n\t<\/div>\r\n<\/div><\/form><\/div><\/p>\n<\/div><\/div>\n\n\n\n<div class=\"wp-block-group method-payment\"><div class=\"wp-block-group__inner-container is-layout-flow wp-block-group-is-layout-flow\">\n<figure class=\"wp-block-image size-full\"><img decoding=\"async\" src=\"https:\/\/ntl.works.j15.digital\/app\/uploads\/2022\/07\/PAYU_LOGO_LIME_2.png\" alt=\"\" class=\"wp-image-5350\"\/><\/figure>\n\n\n\n<p class=\"method-payment__desc\">Wygodne i bezpieczne p\u0142atno\u015bci zapewnia PayU.<\/p>\n<\/div><\/div>\n\n\n\n<p>Zobacz regulamin darowizny <a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/regulaminy\/\">TUTAJ<\/a>. <\/p>\n<\/div><\/div>\n\n\n\n<p><strong>Inn\u0105 cz\u0119sto wspominan\u0105 rol\u0105 oksytocyny jest umo\u017cliwienie wyp\u0142ywu pokarmu podczas karmienia piersi\u0105 i tworzenie wi\u0119zi mi\u0119dzy rodzicami a dzieckiem<\/strong>. Rzadziej m\u00f3wi si\u0119 o tym, \u017ce hormon ten potrafi zwi\u0119ksza\u0107 zaufanie mi\u0119dzy lud\u017ami, poprawia rozpoznawanie emocji. Ponadto wp\u0142ywa on na poczucie bezpiecze\u0144stwa, odpr\u0119\u017ca nas i pomaga nam radzi\u0107 sobie ze stresem. Umo\u017cliwia wi\u0119c prze\u017cywanie tego, co le\u017cy u podstaw dobrego zwi\u0105zku.<\/p>\n\n\n\n<p class=\"has-primary-color has-secondary-1-background-color has-text-color has-background\">To te\u017c Ci\u0119 zainteresuje: <a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/seks-zwierzat\/\"><strong>Seks zwierz\u0105t \u2013 horror czy romantyzm?<\/strong><\/a><\/p>\n\n\n\n<p>W przysadce na uwolnienie opr\u00f3cz oksytocyny czeka tak\u017ce wazopresyna. Hormon ten tak\u017ce znany jest ze szkolnych podr\u0119cznik\u00f3w, a jego zadaniem jest m.in. regulowanie ilo\u015bci wody wydalanej z moczem. Inn\u0105 jego rol\u0105 jest te\u017c ch\u0119\u0107 ochrony partnerki przed zagro\u017ceniem, a tak\u017ce uczucie zazdro\u015bci wzgl\u0119dem konkurencji. Od wazopresyny zale\u017cy tak\u017ce ochrona terytorium.<\/p>\n\n\n\n<p>Do odczuwania zakochania i stworzenia zwi\u0105zku mi\u0119dzy osobami nie wystarczy jednak molekularny taniec pary wspomnianych cz\u0105steczek. Biochemia le\u017c\u0105ca u podstawy romantycznych zachowa\u0144 jest o wiele bardziej skomplikowana. <strong>Mo\u017cna tu jeszcze wymieni\u0107 na przyk\u0142ad uszcz\u0119\u015bliwiaj\u0105c\u0105 nas dopamin\u0119, kt\u00f3ra wsp\u00f3\u0142pracuje z oksytocyn\u0105, czy nawet adrenalin\u0119, kt\u00f3ra dodaje pikanterii podczas oczekiwania na ukochanego.<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p>Dodatkowo nie nale\u017cy zapomina\u0107 o innych cz\u0105steczkach po\u015brednicz\u0105cych w przekazywaniu sygna\u0142u w kom\u00f3rkach. To wszystko sprawia, \u017ce lepiej m\u00f3wi\u0107 nie o cz\u0105steczkach, a o sieci cz\u0105steczek, kt\u00f3re \u0142api\u0105 ludzi sid\u0142a mi\u0142o\u015bci.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Twoje_doswiadczenia_zyciowe_moga_Ci_zmienic_DNA\"><\/span>Twoje do\u015bwiadczenia \u017cyciowe mog\u0105 Ci zmieni\u0107 DNA!<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Cz\u0119sto, gdy s\u0142yszymy o genetyce, widzimy charakterystyczne dla niej procesy jako samoistne i niezale\u017cne od naszego zaanga\u017cowania. Wiele reakcji, kt\u00f3re przebiegaj\u0105 w kom\u00f3rkach, zachodzi w oparciu prawa, kt\u00f3re dzia\u0142aj\u0105 niemal zawsze od linijki. Tak jest na przyk\u0142ad z losowym przekazywaniem gen\u00f3w do tworzonej kom\u00f3rki jajowej czy plemnika.<\/p>\n\n\n\n<p>Mniej si\u0119 m\u00f3wi si\u0119 o tym, \u017ce na materia\u0142 genetyczny mo\u017cna wp\u0142ywa\u0107 w r\u00f3\u017cny spos\u00f3b \u2013 mniej lub bardziej drastyczny. Najcz\u0119\u015bciej w tym kontek\u015bcie my\u015bli si\u0119 o toksynach, kt\u00f3re s\u0105 w stanie wywo\u0142a\u0107 mutacje DNA. To oczywi\u015bcie mo\u017ce sko\u0144czy\u0107 si\u0119 nawet \u015bmierci\u0105 organizmu. <strong>Badania prowadzone g\u0142\u00f3wnie na zwierz\u0119tach wskazuj\u0105 jednak, \u017ce DNA mo\u017ce ulec modyfikacji tak\u017ce wskutek r\u00f3\u017cnych do\u015bwiadcze\u0144 \u017cyciowych.<\/strong> Co ciekawe w kontek\u015bcie naszego tworzenia relacji z innymi osobami istotne s\u0105 nawet nasze do\u015bwiadczenia zebrane na wczesnym etapie \u017cycia, w kt\u00f3rym my\u015bleli\u015bmy co najwy\u017cej o regularnym ssaniu piersi.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Doswiadczenia_zyciowe_a_tworzenie_zwiazkow\"><\/span>Do\u015bwiadczenia \u017cyciowe a tworzenie zwi\u0105zk\u00f3w<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>W badaniu nad szczurami wykazano, \u017ce izolacja m\u0142odych od matki prowadzi do zwi\u0119kszenia ilo\u015bci receptor\u00f3w kom\u00f3rkowych wy\u0142apuj\u0105cych sygna\u0142 niesiony przez wazopresyn\u0119, co skutkuje tym, \u017ce u potomstwa wzrasta niepok\u00f3j i wra\u017cliwo\u015b\u0107 podczas stresowych sytuacji. Co to dla nas oznacza? \u017be takie zmiany, kt\u00f3re trwaj\u0105 przez lata, mog\u0105 w p\u00f3\u017aniejszym \u017cyciu wp\u0142ywa\u0107 na nasze zachowanie, gdy spotykamy si\u0119 z r\u00f3\u017cnymi wyzwaniami emocjonalnymi.<\/p>\n\n\n\n<p class=\"has-primary-color has-secondary-1-background-color has-text-color has-background\">Przeczytaj te\u017c: <a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/korzysci-z-przytulania\/\"><strong>Przytulajmy si\u0119! Korzy\u015bci z przytulania naukowym okiem<\/strong><\/a><\/p>\n\n\n\n<p>Z kolei do\u015bwiadczenie u nornik\u00f3w preriowych, kt\u00f3re z racji \u017cycia w monogamii s\u0105 \u015bwietnym obiektem do bada\u0144 mi\u0142o\u015bci, pokaza\u0142o, \u017ce nawet niewielkie ilo\u015bci podanej niemowl\u0119tom oksytocyny mog\u0142y zmieni\u0107 ich tendencj\u0119 do tworzenia zwi\u0105zk\u00f3w w odleg\u0142ej przysz\u0142o\u015bci.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Atrakcyjnosc_partnera_a_styl_zycia_przodkow\"><\/span>Atrakcyjno\u015b\u0107 partnera a styl \u017cycia przodk\u00f3w<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Co ciekawe, tak\u017ce atrakcyjno\u015b\u0107, kt\u00f3ra pomaga w \u0142\u0105czeniu si\u0119 w pary mo\u017ce by\u0107 zwi\u0105zana z do\u015bwiadczeniami jeszcze odleglejszymi ni\u017c etap oseska. U szczur\u00f3w nara\u017cenie samicy na zanieczyszczenia chemiczne wp\u0142ywaj\u0105ce na jej uk\u0142ad hormonalny dawa\u0142o o sobie zna\u0107 u ich wnuczek. Samice nara\u017conych na chemikalia szczurzych babek preferowa\u0142y samc\u00f3w, kt\u00f3rzy nie mieli tego typu rodzinnych do\u015bwiadcze\u0144.<\/p>\n\n\n\n<p>Dodatkowo warto wspomnie\u0107, \u017ce samice myszy, kt\u00f3re \u017cy\u0142y w grupach, gdzie aktywnie zabiega\u0142o si\u0119 o wzgl\u0119dy partner\u00f3w, dawa\u0142y na \u015bwiat m\u0119skich potomk\u00f3w, kt\u00f3rzy pachnieli atrakcyjniej dla samic.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Jak_doswiadczenia_zmieniaja_DNA\"><\/span>Jak do\u015bwiadczenia zmieniaj\u0105 DNA?<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Do\u015bwiadczenia \u017cyciowe mog\u0105 zmienia\u0107 zachowanie poprzez ingerencj\u0119 w materia\u0142 genetyczny. Nie chodzi jednak o mutacje, kt\u00f3re powoduj\u0105 zmian\u0119 kodu, a niewielkie cz\u0105steczki przy\u0142\u0105czane do DNA. Do g\u0142\u00f3wnych nale\u017cy grupa metylowa. Od jej obecno\u015bci zale\u017cy, czy dany gen jest aktywny czy nie. Gdy dost\u0119pno\u015b\u0107 genu b\u0119dzie male\u0107, wp\u0142ynie to na ilo\u015b\u0107 bia\u0142ka, kt\u00f3re powstaje na jego bazie. Je\u015bli ilo\u015bci bia\u0142ka spadnie, zmieni\u0105 si\u0119 kluczowe procesy kom\u00f3rkowe, kt\u00f3re sumarycznie b\u0119d\u0105 przek\u0142ada\u0107 si\u0119 na konkretne zachowanie.<\/p>\n\n\n\n<p>Potrzeba jeszcze czasu, aby to, co zaobserwowano u zwierz\u0105t, spr\u00f3bowa\u0107 przenie\u015b\u0107 na grunt biochemii i w efekcie \u2013 zachowa\u0144 cz\u0142owieka. Szanse na to, \u017ce wp\u0142yw do\u015bwiadcze\u0144 jest tak samo istotny u ludzi jak u zwierz\u0105t, s\u0105 wi\u0119cej ni\u017c znaczne. Pokazano ju\u017c mi\u0119dzy innymi wp\u0142yw zmian epigenetycznych na rozw\u00f3j oty\u0142o\u015bci. Znane jest tak\u017ce badanie \u0142\u0105cz\u0105ce specyficzny wz\u00f3r modyfikacji DNA ze skrajnie trudnymi do\u015bwiadczeniami z dzieci\u0144stwa.<\/p>\n\n\n\n<p><strong>\u0179r\u00f3d\u0142a informacji:<\/strong><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/www.sciencedirect.com\/science\/article\/pii\/S2666497621000813\">https:\/\/www.sciencedirect.com\/science\/article\/pii\/S2666497621000813<\/a><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/www.frontiersin.org\/articles\/10.3389\/fevo.2018.00202\/full\">https:\/\/www.frontiersin.org\/articles\/10.3389\/fevo.2018.00202\/full<\/a><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/www.ncbi.nlm.nih.gov\/pmc\/articles\/PMC6493805\/\">https:\/\/www.ncbi.nlm.nih.gov\/pmc\/articles\/PMC6493805\/<\/a><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/books.google.pl\/books?id=b3A7DwAAQBAJ&amp;hl=pl&amp;source=gbs_book_similarbooks\">https:\/\/books.google.pl\/books?id=b3A7DwAAQBAJ&amp;hl=pl&amp;source=gbs_book_similarbooks<\/a><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/www.sciencedirect.com\/science\/article\/abs\/pii\/S0306452212003168?via%3Dihub\">https:\/\/www.sciencedirect.com\/science\/article\/abs\/pii\/S0306452212003168?via%3Dihub<\/a><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/www.ncbi.nlm.nih.gov\/pmc\/articles\/PMC2820581\/\">https:\/\/www.ncbi.nlm.nih.gov\/pmc\/articles\/PMC2820581\/<\/a><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/www.pnas.org\/doi\/abs\/10.1073\/pnas.0610410104\">https:\/\/www.pnas.org\/doi\/abs\/10.1073\/pnas.0610410104<\/a><\/p>\n\n\n\n<p><a href=\"https:\/\/www.pnas.org\/doi\/abs\/10.1073\/pnas.1310427110\">https:\/\/www.pnas.org\/doi\/abs\/10.1073\/pnas.1310427110<\/a><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>U podstaw nawet najbardziej romantycznych relacji stoi po prostu biochemia. Setki reakcji chemicznych s\u0105 narz\u0119dziem wykuwaj\u0105cym to, co prze\u017cywamy jako g\u0142\u0119bokie uczucia wzgl\u0119dem drugiej osoby. Na tworzenie zwi\u0105zku dw\u00f3ch os\u00f3b mog\u0105 te\u017c wp\u0142ywa\u0107 r\u00f3\u017cne do\u015bwiadczenia \u017cyciowe, kt\u00f3re wprowadzaj\u0105 zmiany w DNA. Co ciekawe, takie zdarzenia mog\u0105 zachodzi\u0107 we wczesnym etapie rozwoju cz\u0142owieka i trwa\u0107 przez [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":25,"featured_media":12851,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"sync_status":"","episode_type":"","audio_file":"","castos_file_data":"","podmotor_file_id":"","cover_image":"","cover_image_id":"","duration":"","filesize":"","filesize_raw":"","date_recorded":"","explicit":"","block":"","footnotes":""},"categories":[260],"tags":[211,802,213,212],"yoast_head":"<!-- This site is optimized with the Yoast SEO plugin v20.13 - https:\/\/yoast.com\/wordpress\/plugins\/seo\/ -->\n<title>Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji? &ndash; Nauka To Lubi\u0119<\/title>\n<meta name=\"description\" content=\"Co ma wp\u0142yw na to, \u017ce si\u0119 zakochujemy? Jak nasze do\u015bwiadczenia wp\u0142ywaj\u0105 na relacje z innymi? Sprawd\u017a, jak dzia\u0142a chemia mi\u0142o\u015bci.\" \/>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"pl_PL\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji? &ndash; Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"Co ma wp\u0142yw na to, \u017ce si\u0119 zakochujemy? Jak nasze do\u015bwiadczenia wp\u0142ywaj\u0105 na relacje z innymi? Sprawd\u017a, jak dzia\u0142a chemia mi\u0142o\u015bci.\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2023-02-13T23:05:00+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2023-11-02T09:39:34+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/chemia-milosci.png\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"1920\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"1080\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/png\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"Mariusz Gog\u00f3l\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Napisane przez\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Mariusz Gog\u00f3l\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Szacowany czas czytania\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"6 minut\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/\"},\"author\":{\"name\":\"Mariusz Gog\u00f3l\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/0d4283ea5fefe96f37d8c93dcaf08bd4\"},\"headline\":\"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji?\",\"datePublished\":\"2023-02-13T23:05:00+00:00\",\"dateModified\":\"2023-11-02T09:39:34+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/\"},\"wordCount\":1147,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"keywords\":[\"mi\u0142o\u015b\u0107\",\"relacje\",\"walentynki\",\"zakochanie\"],\"articleSection\":[\"Cz\u0142owiek\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/\",\"name\":\"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji? &ndash; Nauka To Lubi\u0119\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\"},\"datePublished\":\"2023-02-13T23:05:00+00:00\",\"dateModified\":\"2023-11-02T09:39:34+00:00\",\"description\":\"Co ma wp\u0142yw na to, \u017ce si\u0119 zakochujemy? Jak nasze do\u015bwiadczenia wp\u0142ywaj\u0105 na relacje z innymi? Sprawd\u017a, jak dzia\u0142a chemia mi\u0142o\u015bci.\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Cz\u0142owiek\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/czlowiek\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":3,\"name\":\"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji?\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"description\":\"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"width\":541,\"height\":194,\"caption\":\"Nauka To Lubi\u0119\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\"}},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/0d4283ea5fefe96f37d8c93dcaf08bd4\",\"name\":\"Mariusz Gog\u00f3l\",\"description\":\"Jestem doktorem z zakresu nauk przyrodniczych (doktorat z biochemii), ale swoj\u0105 \u015bcie\u017ck\u0119 zawodow\u0105 zwi\u0105za\u0142em z edukacj\u0105 i popularyzacj\u0105 nauki. Jestem zwi\u0105zany ze Stowarzyszeniem Rzecznicy Nauki od pocz\u0105tku jego dzia\u0142alno\u015bci, a prywatnie interesuj\u0119 si\u0119 sztuk\u0105, dizajnem z czas\u00f3w PRL oraz muzyk\u0105 ludow\u0105 z r\u00f3\u017cnych stron \u015bwiata.\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/mariusz-gogol\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","description":"Co ma wp\u0142yw na to, \u017ce si\u0119 zakochujemy? Jak nasze do\u015bwiadczenia wp\u0142ywaj\u0105 na relacje z innymi? Sprawd\u017a, jak dzia\u0142a chemia mi\u0142o\u015bci.","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","og_description":"Co ma wp\u0142yw na to, \u017ce si\u0119 zakochujemy? Jak nasze do\u015bwiadczenia wp\u0142ywaj\u0105 na relacje z innymi? Sprawd\u017a, jak dzia\u0142a chemia mi\u0142o\u015bci.","og_url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/","og_site_name":"Nauka To Lubi\u0119","article_published_time":"2023-02-13T23:05:00+00:00","article_modified_time":"2023-11-02T09:39:34+00:00","og_image":[{"width":1920,"height":1080,"url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/chemia-milosci.png","type":"image\/png"}],"author":"Mariusz Gog\u00f3l","twitter_card":"summary_large_image","twitter_misc":{"Napisane przez":"Mariusz Gog\u00f3l","Szacowany czas czytania":"6 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/"},"author":{"name":"Mariusz Gog\u00f3l","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/0d4283ea5fefe96f37d8c93dcaf08bd4"},"headline":"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji?","datePublished":"2023-02-13T23:05:00+00:00","dateModified":"2023-11-02T09:39:34+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/"},"wordCount":1147,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"keywords":["mi\u0142o\u015b\u0107","relacje","walentynki","zakochanie"],"articleSection":["Cz\u0142owiek"],"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/","name":"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website"},"datePublished":"2023-02-13T23:05:00+00:00","dateModified":"2023-11-02T09:39:34+00:00","description":"Co ma wp\u0142yw na to, \u017ce si\u0119 zakochujemy? Jak nasze do\u015bwiadczenia wp\u0142ywaj\u0105 na relacje z innymi? Sprawd\u017a, jak dzia\u0142a chemia mi\u0142o\u015bci.","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/chemia-milosci\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Cz\u0142owiek","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/czlowiek\/"},{"@type":"ListItem","position":3,"name":"Biochemia mi\u0142o\u015bci, czyli co odpowiada za tworzenie relacji?"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","name":"Nauka To Lubi\u0119","description":"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119","publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization","name":"Nauka To Lubi\u0119","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","contentUrl":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","width":541,"height":194,"caption":"Nauka To Lubi\u0119"},"image":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/"}},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/0d4283ea5fefe96f37d8c93dcaf08bd4","name":"Mariusz Gog\u00f3l","description":"Jestem doktorem z zakresu nauk przyrodniczych (doktorat z biochemii), ale swoj\u0105 \u015bcie\u017ck\u0119 zawodow\u0105 zwi\u0105za\u0142em z edukacj\u0105 i popularyzacj\u0105 nauki. Jestem zwi\u0105zany ze Stowarzyszeniem Rzecznicy Nauki od pocz\u0105tku jego dzia\u0142alno\u015bci, a prywatnie interesuj\u0119 si\u0119 sztuk\u0105, dizajnem z czas\u00f3w PRL oraz muzyk\u0105 ludow\u0105 z r\u00f3\u017cnych stron \u015bwiata.","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/mariusz-gogol\/"}]}},"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12850"}],"collection":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/25"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=12850"}],"version-history":[{"count":16,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12850\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":14763,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12850\/revisions\/14763"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/12851"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=12850"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=12850"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=12850"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}