{"id":12916,"date":"2023-02-19T00:17:43","date_gmt":"2023-02-18T23:17:43","guid":{"rendered":"https:\/\/naukatolubie.pl\/?p=12916"},"modified":"2023-02-19T07:55:56","modified_gmt":"2023-02-19T06:55:56","slug":"dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/","title":{"rendered":"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba?"},"content":{"rendered":"\n<p>Astronomia to przede wszystkim obserwacje, obliczenia i eksperymenty, kt\u00f3re nie mog\u0105 si\u0119 odby\u0107 bez odpowiednich narz\u0119dzi. Dzi\u015b nie wyobra\u017camy sobie astronomii bez teleskop\u00f3w, sond kosmicznych i komputer\u00f3w, jednak s\u0105 to dosy\u0107 nowe wynalazki. Jakich narz\u0119dzi u\u017cywano dawniej do obserwacji nieba?<\/p>\n\n\n\n<div id=\"ez-toc-container\" class=\"ez-toc-v2_0_65 counter-hierarchy ez-toc-counter ez-toc-custom ez-toc-container-direction\">\n<p class=\"ez-toc-title\">Spis tre\u015bci<\/p>\n<label for=\"ez-toc-cssicon-toggle-item-662b29fc2590e\" class=\"ez-toc-cssicon-toggle-label\"><span class=\"\"><span class=\"eztoc-hide\" style=\"display:none;\">Toggle<\/span><span class=\"ez-toc-icon-toggle-span\"><svg style=\"fill: #999;color:#999\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" class=\"list-377408\" width=\"20px\" height=\"20px\" viewBox=\"0 0 24 24\" fill=\"none\"><path d=\"M6 6H4v2h2V6zm14 0H8v2h12V6zM4 11h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2zM4 16h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2z\" fill=\"currentColor\"><\/path><\/svg><svg style=\"fill: #999;color:#999\" class=\"arrow-unsorted-368013\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" width=\"10px\" height=\"10px\" viewBox=\"0 0 24 24\" version=\"1.2\" baseProfile=\"tiny\"><path d=\"M18.2 9.3l-6.2-6.3-6.2 6.3c-.2.2-.3.4-.3.7s.1.5.3.7c.2.2.4.3.7.3h11c.3 0 .5-.1.7-.3.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7zM5.8 14.7l6.2 6.3 6.2-6.3c.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7c-.2-.2-.4-.3-.7-.3h-11c-.3 0-.5.1-.7.3-.2.2-.3.5-.3.7s.1.5.3.7z\"\/><\/svg><\/span><\/span><\/label><input type=\"checkbox\"  id=\"ez-toc-cssicon-toggle-item-662b29fc2590e\"  aria-label=\"Toggle\" \/><nav><ul class='ez-toc-list ez-toc-list-level-1 ' ><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-1\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#Dlaczego_czlowiek_zaczal_obserwowac_niebo\" title=\"Dlaczego cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 obserwowa\u0107 niebo?\">Dlaczego cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 obserwowa\u0107 niebo?<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-2\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#Jak_kiedys_obserwowano_niebo_Pierwotne_narzedzia_astronomiczne\" title=\"Jak kiedy\u015b obserwowano niebo? Pierwotne narz\u0119dzia astronomiczne\">Jak kiedy\u015b obserwowano niebo? Pierwotne narz\u0119dzia astronomiczne<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-3\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#Pozniejsze_narzedzia_astronomiczne_%E2%80%93_nie_tylko_teleskopy\" title=\"P\u00f3\u017aniejsze narz\u0119dzia astronomiczne \u2013 nie tylko teleskopy\">P\u00f3\u017aniejsze narz\u0119dzia astronomiczne \u2013 nie tylko teleskopy<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-4\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#Narzedzia_ktore_wziely_nazwe_od_czesci_kola\" title=\"Narz\u0119dzia, kt\u00f3re wzi\u0119\u0142y nazw\u0119 od cz\u0119\u015bci ko\u0142a\">Narz\u0119dzia, kt\u00f3re wzi\u0119\u0142y nazw\u0119 od cz\u0119\u015bci ko\u0142a<\/a><\/li><\/ul><\/nav><\/div>\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Dlaczego_czlowiek_zaczal_obserwowac_niebo\"><\/span>Dlaczego cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 obserwowa\u0107 niebo?<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Cz\u0142owiekowi od zawsze towarzyszy\u0142o pragnienie poznawania \u015bwiata i rz\u0105dz\u0105cych nim praw \u2013 w\u0142a\u015bnie dlatego dosy\u0107 szybko zacz\u0105\u0142 obserwowa\u0107 niebo. Jednak nie tylko ciekawo\u015b\u0107 by\u0142a czynnikiem, kt\u00f3ry sk\u0142ania\u0142 naszych przodk\u00f3w do analizowania ruchu planet i gwiazd. Wynika\u0142o to te\u017c z \u00f3wczesnych potrzeb ludzi. Zauwa\u017cyli oni zale\u017cno\u015b\u0107 pomi\u0119dzy ruchem i umiejscowieniem gwiazd na niebie, a rozwojem upraw. Dzi\u0119ki temu mogli okre\u015bli\u0107 najlepszy czas na sadzenie ro\u015blin i zbiory.<\/p>\n\n\n\n<p class=\"has-primary-color has-secondary-1-background-color has-text-color has-background\">Przeczytaj te\u017c: <a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/junior\/konstelacje-gwiazd-czym-sa-i-jak-ich-szukac\/\" target=\"_blank\" rel=\"noreferrer noopener\"><strong>Konstelacje gwiazd &#8211; czym s\u0105 i jak ich szuka\u0107?<\/strong><\/a><\/p>\n\n\n\n<p>Astronomia by\u0142a tak\u017ce przydatna w nawigacji \u2013 mowa tu o tzw. astronawigacji, kt\u00f3ra pomaga\u0142a w okre\u015blaniu pozycji statk\u00f3w podczas \u017ceglugi na podstawie obserwacji i pomiar\u00f3w cia\u0142 niebieskich. Oczywi\u015bcie nie mo\u017cemy zapomina\u0107 te\u017c o tym, \u017ce astronomia umo\u017cliwi\u0142a ludziom co\u015b, bez czego nie wyobra\u017camy sobie teraz \u017cycia, czyli szacowanie czasu.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Jak_kiedys_obserwowano_niebo_Pierwotne_narzedzia_astronomiczne\"><\/span>Jak kiedy\u015b obserwowano niebo? Pierwotne narz\u0119dzia astronomiczne<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Pierwszym narz\u0119dziem astronomicznym, kt\u00f3re by\u0142o u\u017cywane od zawsze, by\u0142y oczywi\u015bcie oczy. Z czasem jednak, wraz z rozwojem astronomii jako dziedziny nauki, okazywa\u0142y si\u0119 one niewystarczaj\u0105ce i zacz\u0119to konstruowa\u0107 pierwsze pomoce \u2013 jak zwykle potrzeba okaza\u0142a matk\u0105 wynalazku.<\/p>\n\n\n\n<p>Jednym z najstarszych wynalazk\u00f3w, kt\u00f3re pomaga\u0142y ludziom wykorzystywa\u0107 niebo do mierzenia czasu, by\u0142 <strong>gnomon<\/strong>. Najcz\u0119\u015bciej by\u0142 to umieszczony na p\u0142aszczy\u017anie s\u0142up lub po prostu wbity w ziemi\u0119 pr\u0119t. Gnomon pozwala\u0142 na okre\u015blanie pory dnia i odmierzanie czasu \u2013 oczywi\u015bcie niezbyt precyzyjne. Trudno okre\u015bli\u0107 wynalazc\u0119 gnomonu, bo wyst\u0119powa\u0142 on w wielu prakulturach.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-full is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/gnomon.jpeg\" alt=\"gnomon\" class=\"wp-image-12927\" width=\"547\" height=\"387\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/gnomon.jpeg 800w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/gnomon-300x212.jpeg 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/gnomon-768x542.jpeg 768w\" sizes=\"(max-width: 547px) 100vw, 547px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Wsp\u00f3\u0142czesny gnomon, Attribution, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=679465<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>Ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci u\u017cywano tak\u017ce <strong>triquetrum <\/strong>\u2013 bardzo prostego narz\u0119dzia do obserwacji nieba. S\u0142u\u017cy\u0142o ono do pomiar\u00f3w odleg\u0142o\u015bci k\u0105towej poszczeg\u00f3lnych cia\u0142 niebieskich. Niestety wynalazcy tego narz\u0119dzia r\u00f3wnie\u017c nie znamy, wiemy natomiast, \u017ce triquetrum by\u0142o udoskonalane przez Ptolomeusza.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-full is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/Triquetrum.gif\" alt=\"triquetrum\" class=\"wp-image-12920\" width=\"502\" height=\"352\"\/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Triquetrum, autorstwa Wilhelma Schickarda &#8211; Universit\u00e4tsbibliothek Basel, Domena publiczna, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=202495<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>W staro\u017cytno\u015bci wynaleziono tak\u017ce tzw. <strong>sfer\u0119 armiraln\u0105<\/strong>, czyli model sfery niebieskiej, kt\u00f3ry umo\u017cliwia\u0142 pomiary wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych w uk\u0142adzie ekliptycznym i r\u00f3wnikowym. Cho\u0107 nie znamy jego wynalazcy, to narz\u0119dzie to by\u0142o bardzo popularne i u\u017cywane a\u017c do XVI wieku, m.in. przez Kopernika. Dzi\u015b cz\u0119sto u\u017cywa si\u0119 go do nauki astronomii.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/sfera-armilarna-783x1024.png\" alt=\"sfera armiralna\" class=\"wp-image-12921\" width=\"446\" height=\"584\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/sfera-armilarna-783x1024.png 783w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/sfera-armilarna-229x300.png 229w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/sfera-armilarna-768x1004.png 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/sfera-armilarna.png 810w\" sizes=\"(max-width: 446px) 100vw, 446px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Sfera armiralna, Domena publiczna, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=89076<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>Jeszcze innym pierwotnym wynalazkiem astronomicznym by\u0142a <strong>Laska Jakuba<\/strong>. By\u0142a to po prostu listwa z ruchom\u0105 poprzeczk\u0105, kt\u00f3ra s\u0142u\u017cy\u0142a do mierzenia wysoko\u015bci gwiazd i planet nad horyzontem. Laska Jakuba to bardzo proste, prymitywne narz\u0119dzie, wi\u0119c podobnie jak w przypadku gnomonu, trudno nam szacowa\u0107, kto m\u00f3g\u0142 je wynale\u017a\u0107. Prawdopodobnie u\u017cywano go r\u00f3wnolegle w wielu kulturach.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-full is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/laska-jakuba.jpeg\" alt=\"laska jakuba\" class=\"wp-image-12928\" width=\"280\" height=\"456\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/laska-jakuba.jpeg 195w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/laska-jakuba-184x300.jpeg 184w\" sizes=\"(max-width: 280px) 100vw, 280px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Laska Jakuba, Autorstwa Johna Sellera (1603-1697), Domena publiczna, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=29993268<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>Ciekawym narz\u0119dziem, kt\u00f3ry pomaga\u0142 w nawigacji podczas \u017ceglugi, by\u0142 natomiast <strong>szpat islandzki<\/strong>. Wynaleziony on zosta\u0142 prawdopodobnie ko\u0142o 800\u20131050 roku przez Wiking\u00f3w. By\u0142 to kryszta\u0142, kt\u00f3ry umo\u017cliwia\u0142 astronawigacj\u0119 nawet przy z\u0142ej pogodzie.<\/p>\n\n\n\n<p class=\"has-primary-color has-secondary-1-background-color has-text-color has-background\">Wi\u0119cej o jego dzia\u0142aniu przeczytasz tu: <a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/krysztal-wikingow-dziala\/\"><strong>Kryszta\u0142 Wiking\u00f3w dzia\u0142a!<\/strong><\/a><\/p>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>Do okre\u015blania czasu, daty oraz po\u0142o\u017cenia gwiazd na niebie s\u0142u\u017cy\u0142o natomiast narz\u0119dzie zwane <strong>astrolabium<\/strong>. Sk\u0142ada\u0142o si\u0119 ono z okr\u0105g\u0142ego dysku z naniesionymi na niego skalami i nieruchomej podstawy. Pierwsze wzmianki o tym narz\u0119dziu pojawia\u0142y si\u0119 ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci. Powszechnie u\u017cywali go Arabowie w VIII wieku, ale najbardziej popularne by\u0142o w \u015bredniowieczu i renesansie.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/astrolabium-1024x938.jpeg\" alt=\"astrolabium\" class=\"wp-image-12929\" width=\"495\" height=\"453\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/astrolabium-1024x938.jpeg 1024w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/astrolabium-300x275.jpeg 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/astrolabium-768x704.jpeg 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/astrolabium.jpeg 1061w\" sizes=\"(max-width: 495px) 100vw, 495px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Astrolabium, Autorstwa Andrew Dunn &#8211; Whipple Museum of the History of Science, CC BY-SA 2.0, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=29127<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Pozniejsze_narzedzia_astronomiczne_%E2%80%93_nie_tylko_teleskopy\"><\/span>P\u00f3\u017aniejsze narz\u0119dzia astronomiczne \u2013 nie tylko teleskopy<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>Ciekawym narz\u0119dziem, kt\u00f3re umo\u017cliwia\u0142o okre\u015blenie wsp\u00f3\u0142rz\u0119dnych cia\u0142 niebieskich w uk\u0142adzie horyzontalnym, ekliptycznym i r\u00f3wnikowym, by\u0142o <strong>torquetum<\/strong>. Sk\u0142ada\u0142o si\u0119 ono z trzech po\u0142\u0105czonych ze sob\u0105 tarcz, na kt\u00f3rych umieszczone by\u0142y podzia\u0142ki k\u0105towe. Najprawdopodobniej torquetum zosta\u0142o wynalezione w ok. XII\u2013XIII wieku, ale niestety nie znamy autora tego wynalazku.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/torquetum-685x1024.jpeg\" alt=\"\" class=\"wp-image-12924\" width=\"495\" height=\"741\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/torquetum-685x1024.jpeg 685w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/torquetum-201x300.jpeg 201w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/torquetum-768x1148.jpeg 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/torquetum-1027x1536.jpeg 1027w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/torquetum-1370x2048.jpeg 1370w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/torquetum.jpeg 1712w\" sizes=\"(max-width: 495px) 100vw, 495px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Torquetum (1568), Autorstwa Wolfganga Saubera &#8211; Praca w\u0142asna, CC BY-SA 3.0, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=12192402<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>Zdecydowanie p\u00f3\u017aniejszym narz\u0119dziem astronomicznym by\u0142 <strong>polemoskop <\/strong>\u2013 poprzednik peryskopu. Zosta\u0142 on wynaleziony i opisany przez Jana Heweliusza w 1647 roku. Dzi\u0119ki temu narz\u0119dziu Heweliusz m\u00f3g\u0142 wykona\u0107 dok\u0142adne jak na owe czasy mapy Ksi\u0119\u017cyca. Co ciekawe polemoskop nie by\u0142 u\u017cywany do obserwacji nieba. Mia\u0142 raczej przeznaczenie militarne, niemniej informacje o nim zawarto w \u015bci\u015ble astronomicznym opracowaniu. Mo\u017cna wi\u0119c zak\u0142ada\u0107, \u017ce do jego wynalezienia przyczyni\u0142y si\u0119 do\u015bwiadczenia z astronomicznych obserwacji.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/polemoskop-900x1024.png\" alt=\"polemoskop\" class=\"wp-image-12932\" width=\"495\" height=\"564\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/polemoskop-900x1024.png 900w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/polemoskop-264x300.png 264w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/polemoskop-768x874.png 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/polemoskop-1350x1536.png 1350w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/polemoskop-1800x2048.png 1800w\" sizes=\"(max-width: 495px) 100vw, 495px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Polemoskop, Autorstwa Johannesa Heveliusa, Domena publiczna, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=8448653<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>W 1759 roku angielski zegarmistrz John Harrison stworzy\u0142 <strong>chronometr mechaniczny<\/strong> \u2013 bardzo dok\u0142adny zegar, kt\u00f3ry pozwala\u0142 na precyzyjne okre\u015blenie d\u0142ugo\u015bci geograficznej na morzu, co wtedy by\u0142o du\u017cym wyzwaniem dla \u017ceglarzy.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/chronometr-morski-634x1024.jpeg\" alt=\"chronometr\" class=\"wp-image-12933\" width=\"433\" height=\"698\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/chronometr-morski-634x1024.jpeg 634w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/chronometr-morski-186x300.jpeg 186w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/chronometr-morski-951x1536.jpeg 951w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/chronometr-morski.jpeg 1063w\" sizes=\"(max-width: 433px) 100vw, 433px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Chronometr morski, Autorstwa R\u00e9mi Kaupp, CC BY-SA 3.0, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=2638246<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>W naszym zestawieniu nie mog\u0142oby oczywi\u015bcie zabrakn\u0105\u0107 r\u00f3wnie\u017c dobrze znanych nam <strong>teleskop\u00f3w<\/strong>. Za wynalazc\u0119 pierwszego teleskopu uwa\u017ca si\u0119 Galileusza i wydarzenie to datuje na 1609 rok. Pierwotnie teleskop sk\u0142ada\u0142 si\u0119 z dw\u00f3ch soczewek skupiaj\u0105cych \u015bwiat\u0142o, kt\u00f3re umo\u017cliwia\u0142y obserwacje r\u00f3\u017cnego rodzaju cia\u0142 niebieskich. Teleskopy bardzo szybko by\u0142y p\u00f3\u017aniej udoskonalane i dzi\u015b jeste\u015bmy w stanie dzi\u0119ki nim obserwowa\u0107 niezwykle odleg\u0142e obiekty na niebie.<\/p>\n\n\n\n<h2 class=\"wp-block-heading\"><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Narzedzia_ktore_wziely_nazwe_od_czesci_kola\"><\/span>Narz\u0119dzia, kt\u00f3re wzi\u0119\u0142y nazw\u0119 od cz\u0119\u015bci ko\u0142a<span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n\n\n\n<p>W astronomii reprezentacj\u0105 sfery na powierzchni jest okr\u0105g, a odleg\u0142o\u015b\u0107 gwiazd mierzymy odleg\u0142o\u015bci\u0105 k\u0105tow\u0105. Z tego powodu kilka bardzo wa\u017cnych narz\u0119dzi astronomicznych wzi\u0119\u0142o swoje nazwy od cz\u0119\u015bci ko\u0142a. S\u0105 to kwadrant (\u00bc), sekstant (\u2159) i oktant (\u215b). Wynaleziono je w r\u00f3\u017cnym czasie, ale wszystkie s\u0142u\u017cy\u0142y do mierzenia wysoko\u015bci (po\u0142o\u017cenia) cia\u0142 niebieskich nad horyzontem.<\/p>\n\n\n\n<p>Kwadrant zosta\u0142 wynaleziony ju\u017c w staro\u017cytno\u015bci i u\u017cywany by\u0142 do XVII wieku. Wygl\u0105da\u0142 on jak \u0107wiartka okr\u0119gu z podzia\u0142k\u0105 k\u0105tow\u0105. Posiada\u0142 ruchom\u0105 wskaz\u00f3wk\u0119, kt\u00f3ra umo\u017cliwia\u0142a odczytanie k\u0105ta.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-full is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/kwadrant.jpeg\" alt=\"kwadrant\" class=\"wp-image-12934\" width=\"482\" height=\"495\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/kwadrant.jpeg 912w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/kwadrant-292x300.jpeg 292w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/kwadrant-768x788.jpeg 768w\" sizes=\"(max-width: 482px) 100vw, 482px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Ptolemeusz u\u017cywaj\u0105cy kwadrantu, Autorstwo Nieznane, Domena publiczna, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=16311978<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p><\/p>\n\n\n\n<p>Sekstant i oktant to ju\u017c narz\u0119dzia zdecydowanie p\u00f3\u017aniejsze. Sekstant zosta\u0142 wynaleziony w 1731, a oktant 1730 roku. Autorstwo wynalazk\u00f3w przypisuje si\u0119 Johnowi Headleyowi. Sekstant by\u0142 powszechnie stosowany przez marynarzy do okre\u015blania szeroko\u015bci geograficznej i nawigacji w czasie rejs\u00f3w. Oktant natomiast by\u0142 u\u017cywany tak\u017ce w nawigacji lotniczej, a\u017c do pocz\u0105tku XX wieku.<\/p>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-full is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/sekstant.gif\" alt=\"sekstant\" class=\"wp-image-12935\" width=\"476\" height=\"472\"\/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Sekstant, Autorstwo Nieznane, Domena publiczna, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=12091<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<figure class=\"wp-block-image size-large is-resized\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/oktant-1000x1024.jpeg\" alt=\"oktant\" class=\"wp-image-12936\" width=\"464\" height=\"475\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/oktant-1000x1024.jpeg 1000w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/oktant-293x300.jpeg 293w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/oktant-768x786.jpeg 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/oktant.jpeg 1252w\" sizes=\"(max-width: 464px) 100vw, 464px\" \/><figcaption class=\"wp-element-caption\">Oktant, CC BY-SA 3.0, https:\/\/commons.wikimedia.org\/w\/index.php?curid=432923<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n<p>Wybrane \u017ar\u00f3d\u0142a: <\/p>\n\n\n\n<ul>\n<li><a href=\"https:\/\/innspace.pl\/przyrzady-astronomiczne\/\">https:\/\/innspace.pl\/przyrzady-astronomiczne\/<\/a><\/li>\n\n\n\n<li><a href=\"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/OGLE\">https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/OGLE<\/a><\/li>\n\n\n\n<li><a href=\"http:\/\/ogle.astrouw.edu.pl\/\">http:\/\/ogle.astrouw.edu.pl\/<\/a><\/li>\n<\/ul>\n\n\n\n<ul>\n<li><a href=\"https:\/\/www.wondriumdaily.com\/tycho-brahe-and-johannes-kepler-resolving-the-movement-of-the-planets\/\">https:\/\/www.wondriumdaily.com\/tycho-brahe-and-johannes-kepler-resolving-the-movement-of-the-planets\/<\/a><\/li>\n\n\n\n<li><a href=\"https:\/\/wynalazki.andrej.edu.pl\/index.php\/wynalazcy\/42-b\/1480-brahe-tycho\">https:\/\/wynalazki.andrej.edu.pl\/index.php\/wynalazcy\/42-b\/1480-brahe-tycho<\/a><\/li>\n\n\n\n<li><a href=\"https:\/\/www.uw.edu.pl\/nagroda-tycho-brahe-2018-dla-prof-andrzeja-udalskiego\/\">https:\/\/www.uw.edu.pl\/nagroda-tycho-brahe-2018-dla-prof-andrzeja-udalskiego\/<\/a><\/li>\n<\/ul>\n\n\n\n<ul>\n<li><a href=\"https:\/\/www.informatorbrzeski.pl\/w-brzesku-powstanie-pierwsze-pavimentum-copernicanum\/\">https:\/\/www.informatorbrzeski.pl\/w-brzesku-powstanie-pierwsze-pavimentum-copernicanum\/<\/a><\/li>\n\n\n\n<li><a href=\"https:\/\/naukawpolsce.pl\/aktualnosci\/news%2C338623%2Cposzukiwania-pavimentum-mikolaja-kopernika.html\">https:\/\/naukawpolsce.pl\/aktualnosci\/news%2C338623%2Cposzukiwania-pavimentum-mikolaja-kopernika.html<\/a><\/li>\n\n\n\n<li><a href=\"https:\/\/naukawpolsce.pl\/aktualnosci\/news%2C338623%2Cposzukiwania-pavimentum-mikolaja-kopernika.html\">https:\/\/naukawpolsce.pl\/aktualnosci\/news%2C338623%2Cposzukiwania-pavimentum-mikolaja-kopernika.html<\/a><\/li>\n\n\n\n<li><a href=\"https:\/\/ui.adsabs.harvard.edu\/abs\/2014EGUGA..1612160L\/abstract\">https:\/\/ui.adsabs.harvard.edu\/abs\/2014EGUGA..1612160L\/abstract<\/a><\/li>\n<\/ul>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Astronomia to przede wszystkim obserwacje, obliczenia i eksperymenty, kt\u00f3re nie mog\u0105 si\u0119 odby\u0107 bez odpowiednich narz\u0119dzi. Dzi\u015b nie wyobra\u017camy sobie astronomii bez teleskop\u00f3w, sond kosmicznych i komputer\u00f3w, jednak s\u0105 to dosy\u0107 nowe wynalazki. Jakich narz\u0119dzi u\u017cywano dawniej do obserwacji nieba? Dlaczego cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 obserwowa\u0107 niebo? Cz\u0142owiekowi od zawsze towarzyszy\u0142o pragnienie poznawania \u015bwiata i rz\u0105dz\u0105cych nim [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":17,"featured_media":12962,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"sync_status":"","episode_type":"","audio_file":"","castos_file_data":"","podmotor_file_id":"","cover_image":"","cover_image_id":"","duration":"","filesize":"","filesize_raw":"","date_recorded":"","explicit":"","block":"","footnotes":""},"categories":[7,395],"tags":[931,11],"yoast_head":"<!-- This site is optimized with the Yoast SEO plugin v20.13 - https:\/\/yoast.com\/wordpress\/plugins\/seo\/ -->\n<title>Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba? &ndash; Nauka To Lubi\u0119<\/title>\n<meta name=\"description\" content=\"Niebo interesowa\u0142o cz\u0142owiek zawsze. A jakich przyrz\u0105d\u00f3w u\u017cywano do jego obserwacji przed teleskopami? Poznaj dawne przyrz\u0105dy astronomiczne!\" \/>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"pl_PL\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba? &ndash; Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"Niebo interesowa\u0142o cz\u0142owiek zawsze. A jakich przyrz\u0105d\u00f3w u\u017cywano do jego obserwacji przed teleskopami? Poznaj dawne przyrz\u0105dy astronomiczne!\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2023-02-18T23:17:43+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2023-02-19T06:55:56+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/dawne-przyrzady-astronomiczne-scaled.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"2560\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"1707\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Napisane przez\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Szacowany czas czytania\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"7 minut\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/\"},\"author\":{\"name\":\"Redakcja NTL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\"},\"headline\":\"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba?\",\"datePublished\":\"2023-02-18T23:17:43+00:00\",\"dateModified\":\"2023-02-19T06:55:56+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/\"},\"wordCount\":1314,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"keywords\":[\"astronomia\",\"kosmos\"],\"articleSection\":[\"Aktualno\u015bci\",\"Historia\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/\",\"name\":\"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba? &ndash; Nauka To Lubi\u0119\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\"},\"datePublished\":\"2023-02-18T23:17:43+00:00\",\"dateModified\":\"2023-02-19T06:55:56+00:00\",\"description\":\"Niebo interesowa\u0142o cz\u0142owiek zawsze. A jakich przyrz\u0105d\u00f3w u\u017cywano do jego obserwacji przed teleskopami? Poznaj dawne przyrz\u0105dy astronomiczne!\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Aktualno\u015bci\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/aktualnosci\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":3,\"name\":\"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba?\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"description\":\"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"width\":541,\"height\":194,\"caption\":\"Nauka To Lubi\u0119\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\"}},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\",\"name\":\"Redakcja NTL\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","description":"Niebo interesowa\u0142o cz\u0142owiek zawsze. A jakich przyrz\u0105d\u00f3w u\u017cywano do jego obserwacji przed teleskopami? Poznaj dawne przyrz\u0105dy astronomiczne!","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","og_description":"Niebo interesowa\u0142o cz\u0142owiek zawsze. A jakich przyrz\u0105d\u00f3w u\u017cywano do jego obserwacji przed teleskopami? Poznaj dawne przyrz\u0105dy astronomiczne!","og_url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/","og_site_name":"Nauka To Lubi\u0119","article_published_time":"2023-02-18T23:17:43+00:00","article_modified_time":"2023-02-19T06:55:56+00:00","og_image":[{"width":2560,"height":1707,"url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2023\/02\/dawne-przyrzady-astronomiczne-scaled.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"Redakcja NTL","twitter_card":"summary_large_image","twitter_misc":{"Napisane przez":"Redakcja NTL","Szacowany czas czytania":"7 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/"},"author":{"name":"Redakcja NTL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64"},"headline":"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba?","datePublished":"2023-02-18T23:17:43+00:00","dateModified":"2023-02-19T06:55:56+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/"},"wordCount":1314,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"keywords":["astronomia","kosmos"],"articleSection":["Aktualno\u015bci","Historia"],"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/","name":"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website"},"datePublished":"2023-02-18T23:17:43+00:00","dateModified":"2023-02-19T06:55:56+00:00","description":"Niebo interesowa\u0142o cz\u0142owiek zawsze. A jakich przyrz\u0105d\u00f3w u\u017cywano do jego obserwacji przed teleskopami? Poznaj dawne przyrz\u0105dy astronomiczne!","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/dawne-przyrzady-astronomiczne-czego-uzywano-do-obserwacji-nieba\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Aktualno\u015bci","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/aktualnosci\/"},{"@type":"ListItem","position":3,"name":"Dawne przyrz\u0105dy astronomiczne \u2013 czego u\u017cywano do obserwacji nieba?"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","name":"Nauka To Lubi\u0119","description":"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119","publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization","name":"Nauka To Lubi\u0119","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","contentUrl":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","width":541,"height":194,"caption":"Nauka To Lubi\u0119"},"image":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/"}},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64","name":"Redakcja NTL","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/"}]}},"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12916"}],"collection":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/17"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=12916"}],"version-history":[{"count":18,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12916\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":12963,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/12916\/revisions\/12963"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/12962"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=12916"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=12916"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=12916"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}