{"id":171,"date":"2014-04-27T23:41:42","date_gmt":"2014-04-27T21:41:42","guid":{"rendered":"http:\/\/naukatolubie.pl\/?p=171"},"modified":"2017-09-18T23:42:10","modified_gmt":"2017-09-18T21:42:10","slug":"nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/","title":{"rendered":"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy]"},"content":{"rendered":"

Czy mo\u017cna us\u0142ysze\u0107 g\u0142os namalowanej przez Leonarda Mony Lisy? Tak! To co ukryte jest najciekawsze. Ta zasada nap\u0119dza ca\u0142\u0105 nauk\u0119. W tym d\u0105\u017ceniu do odkrywania tajemnic cz\u0142owiek jest tak zdeterminowany, \u017ce nie cofnie si\u0119 przed niczym. Nawet przed bombardowaniem wiekowych egipskich malowide\u0142 wi\u0105zk\u0105 rozp\u0119dzonych proton\u00f3w.<\/p>\n

Brzmi to by\u0107 mo\u017ce gro\u017anie, ale gro\u017ane nie jest. W Instytucie Problem\u00f3w J\u0105drowych im. A. Su\u0142tana w \u015awierku (IPJ), pod kierunkiem profesora Andrzeja Turosa kilka lat temu badane by\u0142y stary egipskie malowid\u0142a. Fizycy chcieli si\u0119 dowiedzie\u0107 jak wygl\u0105da\u0142y one w czasach gdy je tworzono. O tym, \u017ce staro\u017cytni Egipcjanie mieli do perfekcji opanowan\u0105 sztuk\u0119 tworzenia fresk\u00f3w, nie trzeba chyba nikogo przekonywa\u0107. \u015aciany \u015bwi\u0105ty\u0144 i grobowc\u00f3w zdobi\u0142y i nadal zdobi\u0105 niesamowite wr\u0119cz malowid\u0142a. To dzi\u0119ki nim mo\u017cna pozna\u0107 wiele fakt\u00f3w z \u017cycia zar\u00f3wno egipskich kr\u00f3l\u00f3w, jak i egipskiej biedoty. W niekt\u00f3rych grobowcach zachowa\u0142y si\u0119 historyjki jak \u017cywcem \u015bci\u0105gni\u0119te z komiks\u00f3w. Np. obrazkowa rozmowa trzech rze\u017anik\u00f3w zabijaj\u0105cych wo\u0142u.
\nNie tylko skala egipskich malowide\u0142 zadziwia, ale tak\u017ce dba\u0142o\u015b\u0107 o ich detale, a w tym o kolory. Ju\u017c wiele tysi\u0119cy lat temu egipscy malarze byli niedo\u015bcignionymi specjalistami w komponowaniu farb i barwnik\u00f3w. Wiedzieli nie tylko z jakiej substancji jak\u0105 barw\u0119 da si\u0119 uzyska\u0107, ale tak\u017ce jakie zwi\u0105zki nale\u017cy ze sob\u0105 miesza\u0107, by uzyska\u0107 oczekiwany efekt. Niekt\u00f3re bardzo skomplikowane metody produkcji barwnik\u00f3w do dzisiaj zadziwiaj\u0105 naukowc\u00f3w. Niestety wiele czynnik\u00f3w takich jak zanieczyszczenie \u015brodowiska, zmiany wilgotno\u015bci i temperatury, ale przede wszystkim czas, spowodowa\u0142y, \u017ce dzisiejsze kolory malowide\u0142 mog\u0105 by\u0107 bardzo dalekie od orygina\u0142u. Czy dzi\u015b, mimo up\u0142ywu tysi\u0119cy lat mo\u017cliwa jest rekonstrukcja oryginalnej kolorystyki egipskich fresk\u00f3w ?<\/p>\n

\"Egypt_King's_valley2\"<\/a><\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

Ozyrys i Horus z grobowca w Dolinie Kr\u00f3l\u00f3w w Egipcie<\/p>\n

 <\/p>\n

Naukowcy do badania egipskich pr\u00f3bek wykorzystuj\u0105 metod\u0119 PIXE (Particle Induced X-ray Emission). Polega ona na bombardowaniu interesuj\u0105cych fragment\u00f3w malowid\u0142a wi\u0105zk\u0105 rozp\u0119dzonych proton\u00f3w. Dzi\u0119ki niesionej przez te cz\u0105stki energii, atomy wchodz\u0105ce w sk\u0142ad barwnika zostaj\u0105 wzbudzone. Gdy powracaj\u0105 do stanu podstawowego emituj\u0105 charakterystyczne dla ka\u017cdego pierwiastka promieniowanie. Obserwuj\u0105c je naukowcy wiedz\u0105 jakie pierwiastki wchodz\u0105 w sk\u0142ad badanego barwnika. Analizuj\u0105c nat\u0119\u017cenie badanego promieniowania mog\u0105 te\u017c stwierdzi\u0107 ile by\u0142o atom\u00f3w danego pierwiastka w pr\u00f3bce. Na podstawie informacji o sk\u0142adzie i proporcjach poszczeg\u00f3lnych sk\u0142adnik\u00f3w, mo\u017cna pr\u00f3bowa\u0107 \u201ezrekonstruowa\u0107\u201d sk\u0142ad starych egipskich barwnik\u00f3w. St\u0105d ju\u017c tylko krok do zrobienia ich i sprawdzenia jakie dawa\u0142y kolory.<\/p>\n

Dzi\u0119ki analizie promieniowania X jakie wysy\u0142aj\u0105 staro\u017cytne egipskie tynki, fizycy s\u0105 w stanie powiedzie\u0107 jak wygl\u0105da\u0142y malowid\u0142a uko\u0144czone przed tysi\u0105cami lat. Ale fizyka, dla sztuki mo\u017ce zrobi\u0107 znacznie wi\u0119cej. Niedawno zosta\u0142 gruntownie przebadany najbardziej chyba znany obraz znajduj\u0105cy si\u0119 w polskich muzeach. Chodzi o \u201eDam\u0119 z gronostajem\u201d, kt\u00f3rej autorem jest Leonardo da Vinci. Badania kamer\u0105 multispektraln\u0105 pozwoli\u0142y na odkrycie \u2013 dos\u0142ownie \u2013 tego czego ludzkie oko nie mo\u017ce ju\u017c dzisiaj zobaczy\u0107. Przy okazji odkryto tak\u017ce elementy, kt\u00f3rych ludzki oko \u2013 w zamiarze artysty – nie mia\u0142o ogl\u0105da\u0107.
\nBadania \u201eDamy z gronostajem\u201d, albo inaczej \u201eDamy z \u0142asiczk\u0105\u201d trwaj\u0105 od bardzo dawna. Obraz jest fascynuj\u0105cy pod wieloma wzgl\u0119dami. Badaczy zaciekawi\u0142o np. to, ze modelka jest przedstawiona na ca\u0142kowicie czarnym tle. Wykonane w 1993 roku w USA badania radiograficzne wykaza\u0142y, \u017ce pod warstw\u0105 czarnej farby kryje si\u0119 inny rysunek. Czy Leonarda nie by\u0142o sta\u0107 na p\u0142\u00f3tna i zamalowywa\u0142 starsze obrazy po to m\u00f3c malowa\u0107 nowe ? A mo\u017ce nie chcia\u0142o mi si\u0119 doko\u0144czy\u0107 dzie\u0142a albo \u201epanorama z pod spodu\u201d nie uda\u0142a si\u0119 i gdy nadesz\u0142o zam\u00f3wienie na kolejny obraz mistrz nie chcia\u0142 niszczy\u0107 zakupionego ju\u017c p\u0142\u00f3tna ? Dzisiaj te w\u0105tpliwo\u015bci trudno rozwi\u0105za\u0107. Przeprowadzone badania odkry\u0142y jednak znacznie wi\u0119cej tajemnic Cecylii Gallerani. To j\u0105 sportretowa\u0142 pod sam koniec XV wieku Leonardo da Vinci. Osob\u0105 zamawiaj\u0105c\u0105 obraz by\u0142 ksi\u0105\u017c\u0119 Ludwik Sforza. Cecylia by\u0142a jego kochank\u0105.<\/p>\n

\"640px-The_Lady_with_an_Ermine\"<\/a><\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

Portret damy z gronostajem namalowa\u0142 oko\u0142o 1490 roku\u00a0Leonardo da Vinci. Obraz znajduje si\u0119 w zbiorach Muzeum Ksi\u0105\u017c\u0105t Czartoryskich w Krakowie i jest jedynym dzie\u0142em Leonarda da Vinci w Polsce.<\/p>\n

 <\/p>\n

Urz\u0105dzenie, kt\u00f3rym pos\u0142ugiwano si\u0119 analizuj\u0105c dzie\u0142o to tzw. kamera multispektralna. Potrafi z bardzo du\u017c\u0105 dok\u0142adno\u015bci\u0105 fotografowa\u0107 analizowane dzie\u0142o, tak\u017ce w niewidzialnej dla oka cz\u0119\u015bci widma. Oczywi\u015bcie metoda jest bezinwazyjna, a wi\u0119c nie powoduje uszkodzenia samego obrazu. Kamera multispektralna jest tak dok\u0142adna, \u017ce potrafi rozpozna\u0107 autentyczno\u015b\u0107 dzie\u0142a po zostawionych na p\u0142\u00f3tnie odciskach palc\u00f3w artysty, kt\u00f3ry je malowa\u0142. A to nie wszystko. Mo\u017cna prze\u015bledzi\u0107 retuszowanie obrazu a tak\u017ce to co pod dodatkowymi warstwami farby si\u0119 znajduje. Innymi s\u0142owy w ten spos\u00f3b mo\u017cna odkry\u0107 chyba najbardziej skrywane sekrety warsztatowe artysty. Mo\u017cna wskaza\u0107 miejsca w kt\u00f3rych si\u0119 pomyli\u0142 i te w kt\u00f3rych pr\u00f3bowa\u0142 te pomy\u0142ki zatuszowa\u0107. Dzi\u0119ki odpowiedniemu oprogramowaniu mo\u017cliwe jest tr\u00f3jwymiarowe zeskanowanie ca\u0142ego obrazu. P\u00f3\u017aniej warstwa po warstwie obraz analizowa\u0107. W ten spos\u00f3b bada si\u0119 nie tylko powierzchni\u0119 dzie\u0142a ale tak\u017ce warstwy farby le\u017c\u0105ce pod ni\u0105.<\/p>\n

Co uda\u0142o si\u0119 odkry\u0107 dzi\u0119ki multispektralnej analizie \u201eDamy z gronostajem\u201d ? Przedstawiona na obrazie modelka mia\u0142a na g\u0142owie za\u0142o\u017cony czepek. Dzisiaj go\u0142ym okiem go ju\u017c nie wida\u0107. Odkryto tak\u017ce, \u017ce Leonardo w pierwszej wersji obrazu inaczej zilustrowa\u0142 trzymane na ramionach Cecylii Gallerani zwierze. Badacze wskazali miejsce gdzie mistrz pocz\u0105tkowo namalowa\u0142 \u0142ebek zwierz\u0119cia, po to by zamalowa\u0107 go i umie\u015bci\u0107 w nieco innym miejscu. T\u0105 sam\u0105 metod\u0105 i przez ten sam zesp\u00f3\u0142 zosta\u0142a przebadana w paryskim Luwrze Mona Lisa. Z wcze\u015bniejszej analizy obrazu wynika\u0142o, \u017ce Joconda \u2026 spodziewa si\u0119 potomstwa.<\/p>\n

\"Mona_Lisa,_by_Leonardo_da_Vinci,_from_C2RMF_retouched\"<\/a><\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

 <\/p>\n

Mona Lisa – obraz olejny namalowany w pierwszych latach XVI wieku przez Leonarda da Vinci. Obraz jest w\u0142asno\u015bci\u0105 rz\u0105du Francji i znajduje si\u0119 w paryskim Luwrze.<\/p>\n

 <\/p>\n

Zesp\u00f3\u0142 kanadyjskich i francuskich uczonych dzi\u0119ki wykorzystaniu specjalnego urz\u0105dzenia laserowo \u2013 optycznego zeskanowa\u0142 obraz, a nast\u0119pnie cyfrowo usun\u0105\u0142 star\u0105 i zabrudzon\u0105 warstw\u0119 lakieru utrwalaj\u0105cego czyli tzw. werniksu. W tym momencie uczeni zobaczyli jak wygl\u0105da\u0142 obraz w chwili jego powstania. To wtedy w\u0142a\u015bnie zauwa\u017cyli, ze Mona Lisa ma na ramiona narzucon\u0105 charakterystyczn\u0105 peleryn\u0119. Taki str\u00f3j nosi\u0142y w XVI wieku tylko kobiety ci\u0119\u017carne. Dzisiaj tej charakterystycznej peleryny ju\u017c go\u0142ym okiem nie wida\u0107. Jeszcze dalej w swojej dociekliwo\u015bci posun\u0119\u0142a si\u0119 grupa kryminolog\u00f3w z Japonii. Dok\u0142adnie zmierzyli twarz i d\u0142onie Jocondy. Na tej podstawie odtworzono kszta\u0142t czaszki modelki oraz jej wzrost i orientacyjn\u0105 wag\u0119. Te informacje zosta\u0142y wprowadzone do programu, kt\u00f3ry na co dzie\u0144 s\u0142u\u017cy kryminologom do generowania g\u0142osu w oparciu o informacje o wadze cia\u0142a, wieku czy trybie \u017cycia. Efekt ?<\/p>\n

\nhttps:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2014\/04\/mona_lisa160.mp3<\/a><\/audio>T\u0142umaczenie: Jestem Mona Lisa. Moja historia owiana jest tajemnic\u0105. Niekt\u00f3rzy s\u0105dz\u0105, \u017ce jestem Mari\u0105 Magdalen\u0105, inni \u017ce Giocond\u0105, Izabel\u0105 d\u2019Esta czy matk\u0105 Leonarda DaVinci. S\u0105 i tacy kt\u00f3rzy uwa\u017caj\u0105, \u017ce jestem samym Leonardem. Jedyn\u0105 rzecz\u0105, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna stwierdzi\u0107 z ca\u0142\u0105 pewno\u015bci\u0105 jest to, \u017ce jestem kobiet\u0105 o najbardziej tajemniczym u\u015bmiechem na \u015bwiecie. <\/i><\/p>\n

Japo\u0144scy badacze g\u0142os Mony Lisy okre\u015blili go jako \u201eg\u0142\u0119boki, ale nie gard\u0142owy\u201d. Inna grupa ekspert\u00f3w \u2013 tym razem z Holandii \u2013 przeprowadzi\u0142a komputerow\u0105 analiz\u0119 twarzy modelki. U\u017cy\u0142a do tego oprogramowania, kt\u00f3re s\u0142u\u017cy do rozpoznawania nastroju i stanu psychicznego. Joconda by\u0142a \u2013 zdaniem ekspert\u00f3w \u2013 osob\u0105 szcz\u0119\u015bliw\u0105 (w 83 procentach) cho\u0107 troch\u0119 zdegustowan\u0105 (w 9 procentach), przestraszon\u0105 (w 6 proc.) i rozgniewan\u0105 (w 2 proc.) Czy co\u015b mo\u017cna doda\u0107 ?<\/p>\n

Mona Lisa \u017cy\u0142a ponad 500 lat temu. Kto wie, czy ju\u017c nied\u0142ugo na takie badania okresowe nie zostanie skierowana Cecylia Gallerani z obrazu \u201eDama z gronostajem\u201d. Mo\u017ce poznamy jej g\u0142os ? A faraonowie ? Trzeba przyzna\u0107, \u017ce tutaj te\u017c nie jeste\u015bmy w tyle. Chcemy pozna\u0107 kolory \u015bwiata, kt\u00f3ry istnia\u0142 tysi\u0105ce lat temu. To, \u017ce kiedy\u015b poznamy g\u0142osy przynajmniej niekt\u00f3rych kr\u00f3l\u00f3w staro\u017cytnego Egiptu, nie ulega \u017cadnej w\u0105tpliwo\u015bci. Ju\u017c dzisiaj wiemy na co chorowali, jakie przeszli zabiegi i z jakiej diety korzystali. Tak naprawd\u0119 mo\u017cemy powiedzie\u0107 o nich wszystko, bo istniej\u0105 \u015bwietnie zachowane mumie niekt\u00f3rych z nich. Pytanie tylko czy my to wszystko chcemy wiedzie\u0107 ?<\/p>\n

Tomasz Ro\u017cek<\/p>\n

Tekst ukaza\u0142 si\u0119 na gosc.pl<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Pos\u0142uchaj jaki g\u0142os mia\u0142a Mona Lisa! <\/p>\n

To co ukryte jest najciekawsze. Ta zasada nap\u0119dza ca\u0142\u0105 nauk\u0119. W tym d\u0105\u017ceniu do odkrywania tajemnic cz\u0142owiek jest tak zdeterminowany, \u017ce nie cofnie si\u0119 nawet przed bombardowaniem wiekowych egipskich malowide\u0142 protonami.<\/p>\n","protected":false},"author":17,"featured_media":179,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"sync_status":"","episode_type":"","audio_file":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/\/2014\/04\/mona_lisa160.mp3\r\n903666\r\naudio\/mpeg\r\n","castos_file_data":"","podmotor_file_id":"","cover_image":"","cover_image_id":"","duration":"","filesize":"","filesize_raw":"","date_recorded":"","explicit":"","block":"","footnotes":""},"categories":[7],"tags":[22,32,21,35,34,33,36],"yoast_head":"\nNauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy] – Nauka To Lubi\u0119<\/title>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"pl_PL\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy] – Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"Pos\u0142uchaj jaki g\u0142os mia\u0142a Mona Lisa! To co ukryte jest najciekawsze. Ta zasada nap\u0119dza ca\u0142\u0105 nauk\u0119. W tym d\u0105\u017ceniu do odkrywania tajemnic cz\u0142owiek jest tak zdeterminowany, \u017ce nie cofnie si\u0119 nawet przed bombardowaniem wiekowych egipskich malowide\u0142 protonami.\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2014-04-27T21:41:42+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2017-09-18T21:42:10+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2014\/04\/Mona_Lisa_by_Leonardo_da_Vinci_from_C2RMF_retouched1.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"240\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"202\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Napisane przez\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Szacowany czas czytania\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"7 minut\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/\"},\"author\":{\"name\":\"Redakcja NTL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\"},\"headline\":\"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy]\",\"datePublished\":\"2014-04-27T21:41:42+00:00\",\"dateModified\":\"2017-09-18T21:42:10+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/\"},\"wordCount\":1497,\"commentCount\":9,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"keywords\":[\"cz\u0105stka\",\"Egipt\",\"fizyka\",\"obraz\",\"proton\",\"staro\u017cytno\u015b\u0107\",\"sztuka\"],\"articleSection\":[\"Aktualno\u015bci\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/\",\"name\":\"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy] – Nauka To Lubi\u0119\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\"},\"datePublished\":\"2014-04-27T21:41:42+00:00\",\"dateModified\":\"2017-09-18T21:42:10+00:00\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Aktualno\u015bci\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/aktualnosci\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":3,\"name\":\"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy]\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"description\":\"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"width\":541,\"height\":194,\"caption\":\"Nauka To Lubi\u0119\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\"}},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\",\"name\":\"Redakcja NTL\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy] – Nauka To Lubi\u0119","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy] – Nauka To Lubi\u0119","og_description":"Pos\u0142uchaj jaki g\u0142os mia\u0142a Mona Lisa! To co ukryte jest najciekawsze. Ta zasada nap\u0119dza ca\u0142\u0105 nauk\u0119. W tym d\u0105\u017ceniu do odkrywania tajemnic cz\u0142owiek jest tak zdeterminowany, \u017ce nie cofnie si\u0119 nawet przed bombardowaniem wiekowych egipskich malowide\u0142 protonami.","og_url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/","og_site_name":"Nauka To Lubi\u0119","article_published_time":"2014-04-27T21:41:42+00:00","article_modified_time":"2017-09-18T21:42:10+00:00","og_image":[{"width":240,"height":202,"url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2014\/04\/Mona_Lisa_by_Leonardo_da_Vinci_from_C2RMF_retouched1.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"Redakcja NTL","twitter_card":"summary_large_image","twitter_misc":{"Napisane przez":"Redakcja NTL","Szacowany czas czytania":"7 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/"},"author":{"name":"Redakcja NTL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64"},"headline":"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy]","datePublished":"2014-04-27T21:41:42+00:00","dateModified":"2017-09-18T21:42:10+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/"},"wordCount":1497,"commentCount":9,"publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"keywords":["cz\u0105stka","Egipt","fizyka","obraz","proton","staro\u017cytno\u015b\u0107","sztuka"],"articleSection":["Aktualno\u015bci"],"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/","name":"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy] – Nauka To Lubi\u0119","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website"},"datePublished":"2014-04-27T21:41:42+00:00","dateModified":"2017-09-18T21:42:10+00:00","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/nauka-w-sluzbie-sztuki-glos-mony-lisy\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Aktualno\u015bci","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/aktualnosci\/"},{"@type":"ListItem","position":3,"name":"Nauka w s\u0142u\u017cbie sztuki [+ g\u0142os Mony Lisy]"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","name":"Nauka To Lubi\u0119","description":"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119","publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization","name":"Nauka To Lubi\u0119","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","contentUrl":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","width":541,"height":194,"caption":"Nauka To Lubi\u0119"},"image":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/"}},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64","name":"Redakcja NTL","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/"}]}},"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/171"}],"collection":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/17"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=171"}],"version-history":[{"count":17,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/171\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":194,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/171\/revisions\/194"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/179"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=171"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=171"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=171"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}