{"id":2405,"date":"2020-11-08T08:00:30","date_gmt":"2020-11-08T07:00:30","guid":{"rendered":"http:\/\/www.naukatolubie.pl\/?p=2405"},"modified":"2020-10-23T11:58:30","modified_gmt":"2020-10-23T09:58:30","slug":"w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/","title":{"rendered":"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego"},"content":{"rendered":"

Vivat Szlachcic Pan i fundator wojska – to fragment napisu znajduj\u0105cego si\u0119 na szabli, kt\u00f3ra trafi\u0142a do Muzeum Archeologicznego w Wielkim Tyrnowie (Bu\u0142garia). Zapewne przyw\u0142aszczy\u0142 j\u0105 sobie oficer carskiej armii od powsta\u0144ca styczniowego, a kt\u00f3ry potem uczestniczy\u0142 w wojnie rosyjsko-tureckiej w Bu\u0142garii.<\/h3>\n

<\/p>\n

\n

Sk\u0105d szabla z polsk\u0105 inskrypcj\u0105 znalaz\u0142a si\u0119 w Bu\u0142garii? To nadal nie jest jasne. Do prof. Piotra Dyczka z O\u015brodka Bada\u0144 nad Antykiem UW, kt\u00f3ry prowadzi szereg projekt\u00f3w badawczych w Bu\u0142garii, zwr\u00f3cili si\u0119 we wrze\u015bniu pracownicy Muzeum Archeologicznego w Wielkim Tyrnowie, bo na broni dostrzegli polskie inskrypcje.<\/p>\n

Ze wst\u0119pnych ogl\u0119dzin szabli wynika, \u017ce szabla by\u0142a przerabiana; pierwotnie by\u0142a tzw. szabl\u0105 patriotyczn\u0105. Taki ich typ by\u0142 szczeg\u00f3lnie popularny w latach 1861-1864 na terenie Galicji. By\u0142a to bro\u0144 wzorowana na XVIII-wiecznych szablach i karabelach z motywami patriotycznymi – Or\u0142em, Pogoni\u0105 oraz napisem.<\/p>\n

„Najcz\u0119\u015bciej by\u0142o to +Vivat najwy\u017csza w\u0142adza szlachty, Vivat Wolne Sejmiki i Pos\u0142y+ z litewsk\u0105 Pogoni\u0105, a na drugiej stronie +Vivat Szlachcic Pan i fundator wojska, Vivat wola i dobro powszechno\u015bci+. I dok\u0142adnie taka symbolika i napisy znajduj\u0105 si\u0119 na szabli z Bu\u0142garii” – dodaje prof. Dyczek.<\/p>\n

„Prawdopodobnie szabla to zdobycz oficera armii carskiej bior\u0105cego udzia\u0142 w t\u0142umieniu Powstania Styczniowego w 1863 i 1864 r., kt\u00f3ry nast\u0119pnie oprawi\u0142 j\u0105 w srebrn\u0105 r\u0119koje\u015b\u0107 szaszki, czyli szabli o r\u0119koje\u015bci otwartej z rozdwojon\u0105 g\u0142owic\u0105” – przypuszcza prof. Piotr Dyczek.<\/p><\/blockquote>\n

Ten sam oficer kawalerii lub dow\u00f3dca kozak\u00f3w zapewne uczestniczy\u0142 p\u00f3\u017aniej w innym konflikcie zbrojnym – wojnie rosyjsko-tureckiej w latach 1877\u20131878 i u\u017cywa\u0142 szabli do walki – a taki jej typ – szaszak by\u0142 wygodny do walki z konia. Walki te toczy\u0142y si\u0119 r\u00f3wnie\u017c w okolicy Tyrnowa Wielkiego. Ze wst\u0119pnych ustale\u0144 naukowc\u00f3w wynika, \u017ce szabl\u0119 odkryto w jednej ze wsi obok tego miasta. W celu wyja\u015bnienia jej proweniencji powo\u0142ano specjalny mi\u0119dzynarodowy zesp\u00f3\u0142.<\/p>\n

Prof. Dyczek przypomina, \u017ce wojna rosyjsko-turecka mia\u0142a kardynalne znaczenie dla Bu\u0142gar\u00f3w, bo prawie od 500 latach zaboru osma\u0144skiego (od 1398 r.) wyzwolono w\u00f3wczas teren obecnej Bu\u0142garii. W nocy 27 czerwca 1877 wojska rosyjskie pod dow\u00f3dztwem gen. Dragomirowa sforsowa\u0142y Dunaj w rejonie Swisztowa, po czym w tym miejscu przeprawi\u0142y si\u0119 si\u0142y g\u0142\u00f3wne.<\/p>\n

„By\u0142o to dok\u0142adnie to samo miejsce, gdzie prowadzimy wykopaliska” – przypomina prof. Dyczek. Warszawscy archeolodzy badaj\u0105 staro\u017cytne Novae (ko\u0142o miasta Swisztow) od ponad p\u00f3\u0142 wieku. Novae by\u0142o obozem legionowym wybudowanym w I w. n.e. przez rzymski legion, jako sta\u0142a baza I Legionu Italskiego na limesie (granicy cesarstwa) dolnodunajskim w prowincji Mesia Inferior. Nie jest jednak jasne, gdzie dok\u0142adnie odkryto szabl\u0119 – zapewne gdzie\u015b w tej okolicy – uwa\u017ca prof. Dyczek.<\/p><\/blockquote>\n

PAP – Nauka w Polsce, Szymon Zdzieb\u0142owski<\/p>\n

\u0179r\u00f3d\u0142o:\u00a0www.naukawpolsce.pap.pl<\/a><\/p>\n<\/div>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Vivat Szlachcic Pan i fundator wojska – to fragment napisu znajduj\u0105cego si\u0119 na szabli, kt\u00f3ra trafi\u0142a do Muzeum Archeologicznego w Wielkim Tyrnowie (Bu\u0142garia). Zapewne przyw\u0142aszczy\u0142 j\u0105 sobie oficer carskiej armii od powsta\u0144ca styczniowego, a kt\u00f3ry potem uczestniczy\u0142 w wojnie rosyjsko-tureckiej w Bu\u0142garii.<\/p>\n","protected":false},"author":17,"featured_media":2407,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"sync_status":"","episode_type":"audio","audio_file":"","castos_file_data":"","podmotor_file_id":"","cover_image":"","cover_image_id":"","duration":"","filesize":"","filesize_raw":"","date_recorded":"","explicit":"","block":"","footnotes":""},"categories":[395],"tags":[],"yoast_head":"\nW Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego – Nauka To Lubi\u0119<\/title>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"pl_PL\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego – Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"Vivat Szlachcic Pan i fundator wojska – to fragment napisu znajduj\u0105cego si\u0119 na szabli, kt\u00f3ra trafi\u0142a do Muzeum Archeologicznego w Wielkim Tyrnowie (Bu\u0142garia). Zapewne przyw\u0142aszczy\u0142 j\u0105 sobie oficer carskiej armii od powsta\u0144ca styczniowego, a kt\u00f3ry potem uczestniczy\u0142 w wojnie rosyjsko-tureckiej w Bu\u0142garii.\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2020-11-08T07:00:30+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2020-10-23T09:58:30+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2020\/11\/37388037_37345776.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"720\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"405\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Napisane przez\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Szacowany czas czytania\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"2 minuty\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/\"},\"author\":{\"name\":\"Redakcja NTL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\"},\"headline\":\"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego\",\"datePublished\":\"2020-11-08T07:00:30+00:00\",\"dateModified\":\"2020-10-23T09:58:30+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/\"},\"wordCount\":498,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"articleSection\":[\"Historia\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/\",\"name\":\"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego – Nauka To Lubi\u0119\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\"},\"datePublished\":\"2020-11-08T07:00:30+00:00\",\"dateModified\":\"2020-10-23T09:58:30+00:00\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Historia\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/historia\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":3,\"name\":\"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"description\":\"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"width\":541,\"height\":194,\"caption\":\"Nauka To Lubi\u0119\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\"}},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\",\"name\":\"Redakcja NTL\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego – Nauka To Lubi\u0119","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego – Nauka To Lubi\u0119","og_description":"Vivat Szlachcic Pan i fundator wojska – to fragment napisu znajduj\u0105cego si\u0119 na szabli, kt\u00f3ra trafi\u0142a do Muzeum Archeologicznego w Wielkim Tyrnowie (Bu\u0142garia). Zapewne przyw\u0142aszczy\u0142 j\u0105 sobie oficer carskiej armii od powsta\u0144ca styczniowego, a kt\u00f3ry potem uczestniczy\u0142 w wojnie rosyjsko-tureckiej w Bu\u0142garii.","og_url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/","og_site_name":"Nauka To Lubi\u0119","article_published_time":"2020-11-08T07:00:30+00:00","article_modified_time":"2020-10-23T09:58:30+00:00","og_image":[{"width":720,"height":405,"url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2020\/11\/37388037_37345776.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"Redakcja NTL","twitter_card":"summary_large_image","twitter_misc":{"Napisane przez":"Redakcja NTL","Szacowany czas czytania":"2 minuty"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/"},"author":{"name":"Redakcja NTL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64"},"headline":"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego","datePublished":"2020-11-08T07:00:30+00:00","dateModified":"2020-10-23T09:58:30+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/"},"wordCount":498,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"articleSection":["Historia"],"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/","name":"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego – Nauka To Lubi\u0119","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website"},"datePublished":"2020-11-08T07:00:30+00:00","dateModified":"2020-10-23T09:58:30+00:00","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/w-bulgarii-odkryto-polska-szable-z-okresu-powstania-styczniowego\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Historia","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/historia\/"},{"@type":"ListItem","position":3,"name":"W Bu\u0142garii odkryto polsk\u0105 szabl\u0119 z okresu Powstania Styczniowego"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","name":"Nauka To Lubi\u0119","description":"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119","publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization","name":"Nauka To Lubi\u0119","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","contentUrl":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","width":541,"height":194,"caption":"Nauka To Lubi\u0119"},"image":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/"}},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64","name":"Redakcja NTL","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/"}]}},"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2405"}],"collection":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/17"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=2405"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2405\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2406,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/2405\/revisions\/2406"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/2407"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=2405"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=2405"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=2405"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}