{"id":3865,"date":"2021-07-01T18:22:38","date_gmt":"2021-07-01T16:22:38","guid":{"rendered":"http:\/\/www.naukatolubie.pl\/?p=3865"},"modified":"2022-07-01T09:31:56","modified_gmt":"2022-07-01T07:31:56","slug":"pies-jak-kot","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/","title":{"rendered":"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty?"},"content":{"rendered":"<p><strong>Naukowcy na jednym z austriackich uniwersytet\u00f3w postanowili sprawdzi\u0107, kt\u00f3re zwierz\u0119 jest bardziej przyjazne, wilk czy pies. No i wysz\u0142o szyd\u0142o z worka.&nbsp;<\/strong><\/p>\n<p>Dzi\u015b (1.07) obchodzimy Dzie\u0144 Psa. Z tej okazji przygotowa\u0142em dla Was artyku\u0142 na temat ewolucji tego gatunku. Sam od niedawna jestem szcz\u0119\u015bliwym posiadaczem w\u0142asnego czworonoga, wi\u0119c dzi\u015b to tak\u017ce nasze \u015bwi\u0119to. <span style=\"color: #000080;\"><strong>Na poni\u017cszych zdj\u0119ciach Rumpel, czyli moje 10 kg szcz\u0119\u015bcia:<\/strong><\/span><\/p>\n<p><a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/Tomasz-Rozek-z-psem-Rumplem.png\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3870\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/Tomasz-Rozek-z-psem-Rumplem.png\" alt=\"Tomasz Ro\u017cek i pies Rumpel\" width=\"1280\" height=\"720\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/Tomasz-Rozek-z-psem-Rumplem.png 1280w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/Tomasz-Rozek-z-psem-Rumplem-300x169.png 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/Tomasz-Rozek-z-psem-Rumplem-1024x576.png 1024w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/Tomasz-Rozek-z-psem-Rumplem-768x432.png 768w\" sizes=\"(max-width: 1280px) 100vw, 1280px\" \/><\/a><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">O tym, \u017ce psy bywaj\u0105 (mog\u0105 by\u0107) pomocne i wykazuj\u0105 prospo\u0142eczne zachowania wie niemal ka\u017cdy, nie tylko w\u0142a\u015bciciel tych czworonog\u00f3w. To odr\u00f3\u017cnia je od innych domowych zwierz\u0105t, np. kot\u00f3w. M\u00f3wi si\u0119, \u017ce koty to samotnicy, \u017ce chodz\u0105 w\u0142asnymi drogami, podczas gdy psy s\u0105 towarzyskie i lubi\u0105 by\u0107 w grupie. Tylko sk\u0105d si\u0119 te cechy bior\u0105 i dlaczego psy je maj\u0105, a koty nie?&nbsp;<\/span><\/p>\n<div id=\"ez-toc-container\" class=\"ez-toc-v2_0_65 counter-hierarchy ez-toc-counter ez-toc-custom ez-toc-container-direction\">\n<p class=\"ez-toc-title\">Spis tre\u015bci<\/p>\n<label for=\"ez-toc-cssicon-toggle-item-662d61a67ca2e\" class=\"ez-toc-cssicon-toggle-label\"><span class=\"\"><span class=\"eztoc-hide\" style=\"display:none;\">Toggle<\/span><span class=\"ez-toc-icon-toggle-span\"><svg style=\"fill: #999;color:#999\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" class=\"list-377408\" width=\"20px\" height=\"20px\" viewBox=\"0 0 24 24\" fill=\"none\"><path d=\"M6 6H4v2h2V6zm14 0H8v2h12V6zM4 11h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2zM4 16h2v2H4v-2zm16 0H8v2h12v-2z\" fill=\"currentColor\"><\/path><\/svg><svg style=\"fill: #999;color:#999\" class=\"arrow-unsorted-368013\" xmlns=\"http:\/\/www.w3.org\/2000\/svg\" width=\"10px\" height=\"10px\" viewBox=\"0 0 24 24\" version=\"1.2\" baseProfile=\"tiny\"><path d=\"M18.2 9.3l-6.2-6.3-6.2 6.3c-.2.2-.3.4-.3.7s.1.5.3.7c.2.2.4.3.7.3h11c.3 0 .5-.1.7-.3.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7zM5.8 14.7l6.2 6.3 6.2-6.3c.2-.2.3-.5.3-.7s-.1-.5-.3-.7c-.2-.2-.4-.3-.7-.3h-11c-.3 0-.5.1-.7.3-.2.2-.3.5-.3.7s.1.5.3.7z\"\/><\/svg><\/span><\/span><\/label><input type=\"checkbox\"  id=\"ez-toc-cssicon-toggle-item-662d61a67ca2e\"  aria-label=\"Toggle\" \/><nav><ul class='ez-toc-list ez-toc-list-level-1 ' ><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-1\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#Skad_my_go_znamy\" title=\"Sk\u0105d my go znamy?\">Sk\u0105d my go znamy?<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-2\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#Pochodzenie_psow_%E2%80%93_czy_rozwiazalismy_zagadke\" title=\"Pochodzenie ps\u00f3w \u2013 czy rozwi\u0105zali\u015bmy zagadk\u0119?\">Pochodzenie ps\u00f3w \u2013 czy rozwi\u0105zali\u015bmy zagadk\u0119?<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-3\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#Pies_i_wilk_%E2%80%93_eksperyment_porownawczy\" title=\"Pies i wilk \u2013 eksperyment por\u00f3wnawczy\">Pies i wilk \u2013 eksperyment por\u00f3wnawczy<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-4\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#Wlasciciel_w_klatce\" title=\"W\u0142a\u015bciciel w klatce\">W\u0142a\u015bciciel w klatce<\/a><ul class='ez-toc-list-level-3' ><li class='ez-toc-heading-level-3'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-5\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#Przeczytaj_tez_Pies_w_rozmiarze_S_i_XXL_Skad_te_roznice_w_proporcjach\" title=\"Przeczytaj te\u017c: Pies w rozmiarze S i XXL. Sk\u0105d te r\u00f3\u017cnice w proporcjach?\">Przeczytaj te\u017c: Pies w rozmiarze S i XXL. Sk\u0105d te r\u00f3\u017cnice w proporcjach?<\/a><\/li><\/ul><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-6\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#Wilk_vs_pies_i_poczucie_niesprawiedliwosci\" title=\"Wilk vs pies i poczucie niesprawiedliwo\u015bci\">Wilk vs pies i poczucie niesprawiedliwo\u015bci<\/a><\/li><li class='ez-toc-page-1 ez-toc-heading-level-2'><a class=\"ez-toc-link ez-toc-heading-7\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#Sporo_pytan%E2%80%A6\" title=\"Sporo pyta\u0144\u2026\">Sporo pyta\u0144\u2026<\/a><\/li><\/ul><\/nav><\/div>\n<h2><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Skad_my_go_znamy\"><\/span><strong>Sk\u0105d my go znamy?<\/strong><span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Czy psy zawsze takie by\u0142y i dlatego \u2013 poprzez swoje prospo\u0142eczne podobie\u0144stwo do nas \u2013 nasi wcze\u015bni przodkowie \u0142atwo znale\u017ali z nimi \u201ewsp\u00f3lny j\u0119zyk\u201d? Czy mo\u017ce psy sta\u0142y si\u0119 prospo\u0142eczne dzi\u0119ki cz\u0142owiekowi. Je\u017celi prawdziwa jest ta druga hipoteza, ludzie szczeg\u00f3lnie dbali (np. karmi\u0105c czy daj\u0105c schronienie) o te osobniki, kt\u00f3re by\u0142y przyjazne i pomocne. R\u00f3wnocze\u015bnie odrzucali, a pewnie i zabijali osobniki agresywne i te, kt\u00f3re mia\u0142y siln\u0105 ch\u0119\u0107 dominacji nie tylko nad innymi psami, ale i nad cz\u0142owiekiem.&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><a href=\"https:\/\/zrzutka.pl\/z\/wwwnaukatolubiepl\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3495\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/05\/61.png\" alt=\"Wesprzyj zrzutk\u0119 Nauka. To Lubi\u0119\" width=\"2480\" height=\"520\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/05\/61.png 2480w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/05\/61-300x63.png 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/05\/61-1024x215.png 1024w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/05\/61-768x161.png 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/05\/61-1536x322.png 1536w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/05\/61-2048x429.png 2048w\" sizes=\"(max-width: 2480px) 100vw, 2480px\" \/><\/a><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">W ten spos\u00f3b przez setki pokole\u0144 wzmocnieniu ulega\u0142y cechy, kt\u00f3re dzisiaj obserwujemy. Je\u017celi to drugie, dlaczego ten mechanizm nie zadzia\u0142a\u0142 z kotami? Mo\u017ce dlatego, \u017ce koty nie nadawa\u0142y si\u0119 do pracy i mieli\u015bmy wobec nich inne wymagania? Co ciekawe, cho\u0107 udomowienie psa nast\u0105pi\u0142o o kilka tysi\u0119cy lat przed udomowieniem kota, najprawdopodobniej mia\u0142o miejsce na tych samych terenach, czyli na obszarach \u017byznego P\u00f3\u0142ksi\u0119\u017cyca (Egipt, Palestyna, Izrael, Syria, Iran i Irak).&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">To tam wyj\u0105tkowo korzystne warunki klimatyczne i geologiczne spowodowa\u0142y, \u017ce powstawa\u0142y najwi\u0119ksze cywilizacje Bliskiego Wschodu. To tutaj (oko\u0142o 10 tys lat przed nasz\u0105 er\u0105) powsta\u0142o rolnictwo i to w\u0142a\u015bnie tutaj cz\u0142owiek zacz\u0105\u0142 hodowa\u0107 r\u00f3\u017cne zwierz\u0119ta, w tym psy. Mia\u0142o to miejsce mo\u017ce nawet 15 \u2013 17 tysi\u0119cy lat temu. Do niedawna obowi\u0105zywa\u0142a hipoteza, \u017ce psy by\u0142y udomawiane, niezale\u017cnie od siebie, wi\u0119cej ni\u017c raz. Bardzo wczesne \u015blady wsp\u00f3\u0142pracy psa i cz\u0142owieka znaleziono np. na Syberii, gdzie psy pomaga\u0142y w polowaniach. A wracaj\u0105c do ich cech, pytanie brzmi, czy zaprzyja\u017anili\u015bmy si\u0119 z psami, bo by\u0142y takie jak my, czy kolejno\u015b\u0107 by\u0142a odwrotna, sta\u0142y si\u0119&nbsp;takie jak my i dlatego je polubili\u015bmy? Odpowied\u017a postanowi\u0142a zale\u017a\u0107 grupa badaczy z Wolf Science Center we Wiedniu, w Austrii.&nbsp;<\/span><\/p>\n<h2><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Pochodzenie_psow_%E2%80%93_czy_rozwiazalismy_zagadke\"><\/span><b>Pochodzenie ps\u00f3w \u2013 czy rozwi\u0105zali\u015bmy zagadk\u0119?<\/b><span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Cho\u0107 istnia\u0142o wiele hipotez t\u0142umacz\u0105cych pochodzenie ps\u00f3w, wydaje si\u0119, \u017ce badania genetyczne jakie dwa lata temu zosta\u0142y opublikowane przez uczonych z Uniwersytetu Stony Brook w stanie Nowy Jork w USA rozstrzygaj\u0105 sp\u00f3r. Ich zdaniem <\/span><b>psy pochodz\u0105 od jednej grupy wilk\u00f3w, kt\u00f3ra od\u0142\u0105czy\u0142a si\u0119 od pozosta\u0142ych oko\u0142o 40 tys. lat temu.<\/b><span style=\"font-weight: 400;\"> Z kolei 20 tys. lat temu z tej grupy oddzieli\u0142a si\u0119 kolejna i pow\u0119drowa\u0142a na wsch\u00f3d. Mo\u017ce to by\u0142 pocz\u0105tek ps\u00f3w syberyjskich? Do udomowienia mia\u0142o doj\u015b\u0107 zanim grupy rozdzieli\u0142y si\u0119.&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-scaled.jpg\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3871\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-scaled.jpg\" alt=\"pies vs wilk\" width=\"2560\" height=\"1707\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-scaled.jpg 2560w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-300x200.jpg 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-1024x683.jpg 1024w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-768x512.jpg 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-1536x1024.jpg 1536w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-vs-wilk-2048x1365.jpg 2048w\" sizes=\"(max-width: 2560px) 100vw, 2560px\" \/><\/a><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">W skr\u00f3cie m\u00f3wi\u0105c, nie ma w\u0105tpliwo\u015bci, \u017ce wsp\u00f3\u0142czesne psy pochodz\u0105 od wilk\u00f3w. A je\u017celi tak, trzeba by\u0142o zaprojektowa\u0107 eksperyment, kt\u00f3ry w identyczny spos\u00f3b sprawdzi prospo\u0142eczne zachowania ps\u00f3w i wilk\u00f3w. Por\u00f3wnanie wynik\u00f3w da odpowied\u017a, czy cechy, o kt\u00f3rych mowa psy dosta\u0142y w genach (wtedy b\u0119d\u0105 one wyra\u017anie widoczne r\u00f3wnie\u017c u wilk\u00f3w), czy te\u017c psy naby\u0142y j\u0105 z czasem dzi\u0119ki wsp\u00f3\u0142istnieniu z cz\u0142owiekiem (wtedy wilki b\u0119d\u0105 ich pozbawione, albo b\u0119d\u0105 je mia\u0142y w znacznie mniejszym stopniu).&nbsp;<\/span><\/p>\n<h2><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Pies_i_wilk_%E2%80%93_eksperyment_porownawczy\"><\/span><b>Pies i wilk \u2013 eksperyment por\u00f3wnawczy<\/b><span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Eksperyment by\u0142 do\u015b\u0107 prosty. W pomieszczeniu laboratoryjnym wybudowano dwie klatki w taki spos\u00f3b, \u017ce z jednej by\u0142o wida\u0107 zawarto\u015b\u0107 drugiej. W pierwszej klatce zainstalowano dotykowy panel, a w drugiej klatce pojemnik z jedzeniem. Gdy panel by\u0142 uruchamiany, pojemnik z jedzeniem otwiera\u0142 si\u0119. Panel zainstalowano na takiej wysoko\u015bci, \u017ce wilk lub pies mia\u0142 go na wysoko\u015bci nosa. Nast\u0119pnie do klatki z panelem wprowadzano zwierz\u0119ta i obserwowano ich zachowanie.&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Wcze\u015bniej zwierz\u0119ta nauczono, \u017ce dotkni\u0119cie panelu otwiera karmnik. W wielu pr\u00f3bach okaza\u0142o si\u0119, \u017ce wilki znacznie cz\u0119\u015bciej \u201eotwiera\u0142y\u201d pojemnik z jedzeniem, gdy zauwa\u017cy\u0142y, \u017ce w drugiej klatce jest inne zwierz\u0119. Psy nie robi\u0142y tego tak cz\u0119sto. Co ciekawe, i wilki nie by\u0142y ch\u0119tne do \u201ekarmienia\u201d innych wilk\u00f3w je\u017celi te nale\u017ca\u0142y do innej watahy. O ile zwierz\u0119 by\u0142o \u201eswoje\u201d ka\u017cdy z wilk\u00f3w by\u0142 ch\u0119tny do pomocy. W przypadku innych zwierz\u0105t, niespecjalnie. U ps\u00f3w ch\u0119\u0107 pomocy innym by\u0142a ni\u017csza ni\u017c u wilk\u00f3w. Psy r\u00f3wnie niech\u0119tnie otwiera\u0142y pojemnik z jedzeniem, gdy w drugiej klatce by\u0142y inne psy, jak i wtedy gdy by\u0142y wilki albo klatka by\u0142a pusta.&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-scaled.jpg\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3872\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-scaled.jpg\" alt=\"pies podobny do wilka\" width=\"2560\" height=\"1700\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-scaled.jpg 2560w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-300x199.jpg 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-1024x680.jpg 1024w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-768x510.jpg 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-1536x1020.jpg 1536w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/pies-podobny-do-wilka-2048x1360.jpg 2048w\" sizes=\"(max-width: 2560px) 100vw, 2560px\" \/><\/a><\/p>\n<h2><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Wlasciciel_w_klatce\"><\/span><b>W\u0142a\u015bciciel w klatce<\/b><span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Wyniki wszystkich tego typu eksperyment\u00f3w zawsze mo\u017cna podwa\u017cy\u0107 m\u00f3wi\u0105c, \u017ce eksperyment zaprojektowany przez ludzi nie musi dzia\u0142a\u0107 na zwierz\u0119tach, \u017ce nie ma pewno\u015bci czy wnioski, jakie wyci\u0105gamy z ich obserwacji s\u0105 prawid\u0142owe. Zwierz\u0119ta inaczej rejestruj\u0105 bod\u017ace, inaczej u nich mo\u017ce te\u017c przebiega\u0107 proces podejmowania decyzji. Tyle tylko, \u017ce z zasady wszystkie nasze eksperymenty s\u0105 zaprojektowane przez ludzi i nie bardzo jest jak to ograniczenie przeskoczy\u0107.&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Z wiede\u0144skiego eksperymentu wyci\u0105gni\u0119to wniosek, \u017ce wilki s\u0105 zwierz\u0119tami bardziej spo\u0142ecznymi ni\u017c psy. A je\u017celi tak, oznacza to, \u017ce to nie ludzie nauczyli psy zachowa\u0144, kt\u00f3re w nich cenimy. Psy dosta\u0142y je w genach. Pozostaje wyja\u015bni\u0107, dlaczego ten eksperyment wykaza\u0142, \u017ce psy s\u0105 mniej przyjacielskie ni\u017c wilki. Czy\u017cby wsp\u00f3\u0142praca z cz\u0142owiekiem spowodowa\u0142a, \u017ce psy staj\u0105 si\u0119 mniej spo\u0142eczne? A mo\u017ce przestaj\u0105 rozpoznawa\u0107 swoich?&nbsp;<\/span><\/p>\n<h3><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Przeczytaj_tez_Pies_w_rozmiarze_S_i_XXL_Skad_te_roznice_w_proporcjach\"><\/span><strong>Przeczytaj te\u017c: <span style=\"color: #000080;\"><a style=\"color: #000080;\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-rozmiarze-s-i-xxl\/\">Pies w rozmiarze S i XXL. Sk\u0105d te r\u00f3\u017cnice w proporcjach?<\/a><\/span><\/strong><span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h3>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Mo\u017ce gdyby do klatek zamykano w\u0142a\u015bcicieli ps\u00f3w, wtedy te ch\u0119tniej otwiera\u0142yby pojemnik z po\u017cywieniem?&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Dwa lata temu, ta sama grupa badaczy przeprowadzi\u0142a inn\u0105 seri\u0119 eksperyment\u00f3w z kt\u00f3rych wynika\u0142o, \u017ce psy po wilkach odziedziczy\u0142y tak\u017ce inn\u0105 cech\u0119. Mianowicie pewien rodzaj poczucia sprawiedliwo\u015bci. I wilki i psy czu\u0142y (wiedzia\u0142y?), jakie zachowanie w stosunku do nich jest sprawiedliwe, a jakie nie. Ale znowu znaleziono r\u00f3\u017cnic\u0119.&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-scaled.jpg\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3873\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-scaled.jpg\" alt=\"wilk i pies\" width=\"2560\" height=\"1707\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-scaled.jpg 2560w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-300x200.jpg 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-1024x683.jpg 1024w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-768x512.jpg 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-1536x1024.jpg 1536w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/wilka-i-pies-2048x1365.jpg 2048w\" sizes=\"(max-width: 2560px) 100vw, 2560px\" \/><\/a><\/p>\n<h2><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Wilk_vs_pies_i_poczucie_niesprawiedliwosci\"><\/span><b>Wilk vs pies i poczucie niesprawiedliwo\u015bci<\/b><span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">Psy nad niesprawiedliwo\u015bci\u0105 przechodzi\u0142y do porz\u0105dku dziennego, podczas gdy wilki zra\u017ca\u0142y si\u0119 i nie chcia\u0142y mie\u0107 z niesprawiedliwymi sytuacjami do czynienia. Jeszcze wcze\u015bniejsze badania przeprowadzone w tym samym o\u015brodku pokazywa\u0142y, \u017ce wataha wilk\u00f3w jest grup\u0105 zarz\u0105dzan\u0105 bardziej demokratycznie ni\u017c&nbsp;sfora ps\u00f3w. \u017be psy, w swojej grupie walcz\u0105 o swoj\u0105 pozycj\u0119 du\u017co zacieklej ni\u017c wilki w swojej. Tak jak gdyby te drugie nie musia\u0142y tego robi\u0107, bo nawet gdy nie przewodz\u0105 grupie i tak maj\u0105 co\u015b \u201edo powiedzenia\u201d.&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">W przypadku ps\u00f3w dzia\u0142a to z jakiego\u015b powodu inaczej. Albo jeste\u015b szefem albo jeste\u015b nikim. Czy takie podej\u015bcie to wynik ewolucji setek pokole\u0144 ps\u00f3w \u017cyj\u0105cych blisko cz\u0142owieka? Czy psy mog\u0142y utraci\u0107 jaki\u015b zestaw cech w wyniku \u017cycia od tysi\u0119cy lat pod jednym dachem z cz\u0142owiekiem? Mo\u017ce wsp\u00f3lne wychowanie i wymagane przez cz\u0142owieka bezwzgl\u0119dne pos\u0142usze\u0144stwo pozbawia psy ich naturalnych cech? Mo\u017ce te psy kt\u00f3re pomaga\u0142y naszym przodkom by\u0142y lepszymi towarzyszami ni\u017c&nbsp;te kt\u00f3re mamy dzisiaj? Mo\u017ce mocno przerasowione osobniki s\u0105 ju\u017c genetycznie (i psychicznie) tak daleko od wilk\u00f3w, \u017ce ich por\u00f3wnywanie to pu\u0142apka, w jak\u0105 wpadaj\u0105 badacze?&nbsp;<\/span><\/p>\n<p><a href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-scaled.jpg\"><img loading=\"lazy\" decoding=\"async\" class=\"alignnone size-full wp-image-3877\" src=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-scaled.jpg\" alt=\"psy jak koty\" width=\"2560\" height=\"1707\" srcset=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-scaled.jpg 2560w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-300x200.jpg 300w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-1024x683.jpg 1024w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-768x512.jpg 768w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-1536x1024.jpg 1536w, https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/psy-jak-koty-2048x1365.jpg 2048w\" sizes=\"(max-width: 2560px) 100vw, 2560px\" \/><\/a><\/p>\n<h2><span class=\"ez-toc-section\" id=\"Sporo_pytan%E2%80%A6\"><\/span><b>Sporo pyta\u0144\u2026<\/b><span class=\"ez-toc-section-end\"><\/span><\/h2>\n<p><span style=\"font-weight: 400;\">\u2026 a odpowiedzi? Jedno jest pewne. Pies (o ile nie jest dzikim psem) jest ca\u0142kowicie uzale\u017cniony od cz\u0142owieka. To cz\u0142owiek definiuje jego terytorium i jego aktywno\u015bci. To cz\u0142owiek decyduje ile zwierz\u0119 zje i co zje. Wilk jest uzale\u017cniony od innych wilk\u00f3w, pies jest uzale\u017cniony od cz\u0142owieka. Psy od bardzo dawna mog\u0142y sobie pozwoli\u0107 na \u201ewy\u0142\u0105czenie\u201d tego zestawu cech, kt\u00f3re pomaga\u0142y im przetrwa\u0107 w naturalnych warunkach. Nie ma w\u0105tpliwo\u015bci, \u017ce zachowania spo\u0142eczne i pomoc w stosunku do przedstawicieli swojej grupy (watahy), pomagaj\u0105 przetrwa\u0107. A skoro psy o przetrwanie ju\u017c si\u0119 martwi\u0107 nie musz\u0105, mo\u017ce trac\u0105 cechy, kt\u00f3re to przetrwanie u\u0142atwia\u0142y? A je\u017celi tak\u2026 jakie b\u0119d\u0105 psy przysz\u0142o\u015bci? Takie jak koty? B\u0119d\u0105 samotnikami lojalnymi tylko wobec swoich pan\u00f3w? Samotnikami gro\u017aniejszymi od kot\u00f3w, bo wi\u0119kszymi i silniejszymi?&nbsp;<\/span><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"<p>Naukowcy na jednym z austriackich uniwersytet\u00f3w postanowili sprawdzi\u0107, kt\u00f3re zwierz\u0119 jest bardziej przyjazne, wilk czy pies. No i wysz\u0142o szyd\u0142o z worka.&nbsp; Dzi\u015b (1.07) obchodzimy Dzie\u0144 Psa. Z tej okazji przygotowa\u0142em dla Was artyku\u0142 na temat ewolucji tego gatunku. Sam od niedawna jestem szcz\u0119\u015bliwym posiadaczem w\u0142asnego czworonoga, wi\u0119c dzi\u015b to tak\u017ce nasze \u015bwi\u0119to. Na poni\u017cszych [&hellip;]<\/p>\n","protected":false},"author":17,"featured_media":3866,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"sync_status":"","episode_type":"audio","audio_file":"","castos_file_data":"","podmotor_file_id":"","cover_image":"","cover_image_id":"","duration":"","filesize":"","filesize_raw":"","date_recorded":"","explicit":"","block":"","footnotes":""},"categories":[7],"tags":[572,573,574],"yoast_head":"<!-- This site is optimized with the Yoast SEO plugin v20.13 - https:\/\/yoast.com\/wordpress\/plugins\/seo\/ -->\n<title>Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty? &ndash; Nauka To Lubi\u0119<\/title>\n<meta name=\"robots\" content=\"index, follow, max-snippet:-1, max-image-preview:large, max-video-preview:-1\" \/>\n<link rel=\"canonical\" href=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/\" \/>\n<meta property=\"og:locale\" content=\"pl_PL\" \/>\n<meta property=\"og:type\" content=\"article\" \/>\n<meta property=\"og:title\" content=\"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty? &ndash; Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"og:description\" content=\"Naukowcy na jednym z austriackich uniwersytet\u00f3w postanowili sprawdzi\u0107, kt\u00f3re zwierz\u0119 jest bardziej przyjazne, wilk czy pies. No i wysz\u0142o szyd\u0142o z worka.&nbsp; Dzi\u015b (1.07) obchodzimy Dzie\u0144 Psa. Z tej okazji przygotowa\u0142em dla Was artyku\u0142 na temat ewolucji tego gatunku. Sam od niedawna jestem szcz\u0119\u015bliwym posiadaczem w\u0142asnego czworonoga, wi\u0119c dzi\u015b to tak\u017ce nasze \u015bwi\u0119to. Na poni\u017cszych [&hellip;]\" \/>\n<meta property=\"og:url\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/\" \/>\n<meta property=\"og:site_name\" content=\"Nauka To Lubi\u0119\" \/>\n<meta property=\"article:published_time\" content=\"2021-07-01T16:22:38+00:00\" \/>\n<meta property=\"article:modified_time\" content=\"2022-07-01T07:31:56+00:00\" \/>\n<meta property=\"og:image\" content=\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-psow-scaled.jpg\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:width\" content=\"2560\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:height\" content=\"1707\" \/>\n\t<meta property=\"og:image:type\" content=\"image\/jpeg\" \/>\n<meta name=\"author\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n<meta name=\"twitter:card\" content=\"summary_large_image\" \/>\n<meta name=\"twitter:label1\" content=\"Napisane przez\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data1\" content=\"Redakcja NTL\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:label2\" content=\"Szacowany czas czytania\" \/>\n\t<meta name=\"twitter:data2\" content=\"9 minut\" \/>\n<script type=\"application\/ld+json\" class=\"yoast-schema-graph\">{\"@context\":\"https:\/\/schema.org\",\"@graph\":[{\"@type\":\"Article\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#article\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/\"},\"author\":{\"name\":\"Redakcja NTL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\"},\"headline\":\"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty?\",\"datePublished\":\"2021-07-01T16:22:38+00:00\",\"dateModified\":\"2022-07-01T07:31:56+00:00\",\"mainEntityOfPage\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/\"},\"wordCount\":1562,\"commentCount\":0,\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"keywords\":[\"psy\",\"wilki\",\"zwierz\u0119ta\"],\"articleSection\":[\"Aktualno\u015bci\"],\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"CommentAction\",\"name\":\"Comment\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#respond\"]}]},{\"@type\":\"WebPage\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/\",\"name\":\"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty? &ndash; Nauka To Lubi\u0119\",\"isPartOf\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\"},\"datePublished\":\"2021-07-01T16:22:38+00:00\",\"dateModified\":\"2022-07-01T07:31:56+00:00\",\"breadcrumb\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#breadcrumb\"},\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"potentialAction\":[{\"@type\":\"ReadAction\",\"target\":[\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/\"]}]},{\"@type\":\"BreadcrumbList\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#breadcrumb\",\"itemListElement\":[{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":1,\"name\":\"Strona g\u0142\u00f3wna\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":2,\"name\":\"Aktualno\u015bci\",\"item\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/aktualnosci\/\"},{\"@type\":\"ListItem\",\"position\":3,\"name\":\"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty?\"}]},{\"@type\":\"WebSite\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"description\":\"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119\",\"publisher\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\"},\"potentialAction\":[{\"@type\":\"SearchAction\",\"target\":{\"@type\":\"EntryPoint\",\"urlTemplate\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}\"},\"query-input\":\"required name=search_term_string\"}],\"inLanguage\":\"pl-PL\"},{\"@type\":\"Organization\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization\",\"name\":\"Nauka To Lubi\u0119\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/\",\"logo\":{\"@type\":\"ImageObject\",\"inLanguage\":\"pl-PL\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"contentUrl\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg\",\"width\":541,\"height\":194,\"caption\":\"Nauka To Lubi\u0119\"},\"image\":{\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/\"}},{\"@type\":\"Person\",\"@id\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64\",\"name\":\"Redakcja NTL\",\"url\":\"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/\"}]}<\/script>\n<!-- \/ Yoast SEO plugin. -->","yoast_head_json":{"title":"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","robots":{"index":"index","follow":"follow","max-snippet":"max-snippet:-1","max-image-preview":"max-image-preview:large","max-video-preview":"max-video-preview:-1"},"canonical":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/","og_locale":"pl_PL","og_type":"article","og_title":"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","og_description":"Naukowcy na jednym z austriackich uniwersytet\u00f3w postanowili sprawdzi\u0107, kt\u00f3re zwierz\u0119 jest bardziej przyjazne, wilk czy pies. No i wysz\u0142o szyd\u0142o z worka.&nbsp; Dzi\u015b (1.07) obchodzimy Dzie\u0144 Psa. Z tej okazji przygotowa\u0142em dla Was artyku\u0142 na temat ewolucji tego gatunku. Sam od niedawna jestem szcz\u0119\u015bliwym posiadaczem w\u0142asnego czworonoga, wi\u0119c dzi\u015b to tak\u017ce nasze \u015bwi\u0119to. Na poni\u017cszych [&hellip;]","og_url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/","og_site_name":"Nauka To Lubi\u0119","article_published_time":"2021-07-01T16:22:38+00:00","article_modified_time":"2022-07-01T07:31:56+00:00","og_image":[{"width":2560,"height":1707,"url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/07\/ewolucja-psow-scaled.jpg","type":"image\/jpeg"}],"author":"Redakcja NTL","twitter_card":"summary_large_image","twitter_misc":{"Napisane przez":"Redakcja NTL","Szacowany czas czytania":"9 minut"},"schema":{"@context":"https:\/\/schema.org","@graph":[{"@type":"Article","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#article","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/"},"author":{"name":"Redakcja NTL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64"},"headline":"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty?","datePublished":"2021-07-01T16:22:38+00:00","dateModified":"2022-07-01T07:31:56+00:00","mainEntityOfPage":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/"},"wordCount":1562,"commentCount":0,"publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"keywords":["psy","wilki","zwierz\u0119ta"],"articleSection":["Aktualno\u015bci"],"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"CommentAction","name":"Comment","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#respond"]}]},{"@type":"WebPage","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/","name":"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty? &ndash; Nauka To Lubi\u0119","isPartOf":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website"},"datePublished":"2021-07-01T16:22:38+00:00","dateModified":"2022-07-01T07:31:56+00:00","breadcrumb":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#breadcrumb"},"inLanguage":"pl-PL","potentialAction":[{"@type":"ReadAction","target":["https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/"]}]},{"@type":"BreadcrumbList","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/pies-jak-kot\/#breadcrumb","itemListElement":[{"@type":"ListItem","position":1,"name":"Strona g\u0142\u00f3wna","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/"},{"@type":"ListItem","position":2,"name":"Aktualno\u015bci","item":"https:\/\/naukatolubie.pl\/kategoria\/aktualnosci\/"},{"@type":"ListItem","position":3,"name":"Czy psy kiedy\u015b b\u0119d\u0105 takie jak koty?"}]},{"@type":"WebSite","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#website","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","name":"Nauka To Lubi\u0119","description":"Oficjalna strona Fundacji Nauka. To Lubi\u0119","publisher":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization"},"potentialAction":[{"@type":"SearchAction","target":{"@type":"EntryPoint","urlTemplate":"https:\/\/naukatolubie.pl\/?s={search_term_string}"},"query-input":"required name=search_term_string"}],"inLanguage":"pl-PL"},{"@type":"Organization","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#organization","name":"Nauka To Lubi\u0119","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/","logo":{"@type":"ImageObject","inLanguage":"pl-PL","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","contentUrl":"https:\/\/naukatolubie.pl\/app\/uploads\/2021\/10\/logo-ntl.svg","width":541,"height":194,"caption":"Nauka To Lubi\u0119"},"image":{"@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/logo\/image\/"}},{"@type":"Person","@id":"https:\/\/naukatolubie.pl\/#\/schema\/person\/82d8ff15bd09ca2f821ad8e5ddefee64","name":"Redakcja NTL","url":"https:\/\/naukatolubie.pl\/author\/redakcja\/"}]}},"amp_enabled":true,"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3865"}],"collection":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/17"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3865"}],"version-history":[{"count":9,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3865\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":8937,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3865\/revisions\/8937"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/3866"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3865"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3865"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/naukatolubie.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3865"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}