Publiczne wystąpienie, utrata pracy, ważny egzamin, niepokojące wydarzenia ze świata. Te wszystkie momenty z naszego życia wywołują w nas szybsze bicie serca. I chociaż często jest tak, że nie ma potrzeby, żeby się mobilizować do działania, to nasz organizm robi to za nas. Tak właśnie ogarnia nas reakcja stresowa. Zobacz, jak działa stres w naszych organizmach.
Spis treści
Co to jest stres?
Każdy bodziec zewnętrzny lub wewnętrzny, który wywołuje reakcję biologiczną to stres. Stres stawia organizm w stan gotowości, dlatego był tak ważnym mechanizmem dla przetrwania. Przydaje się nam, kiedy potrzebna jest nam mobilizacja do działania. Często zdarza się jednak, że stres, szczególnie długotrwały, wpływa na nas destrukcyjnie. Uruchamia w nas reakcje obronne, nawet wtedy, kiedy nie jest to potrzebne.
Nie tylko strach, rywalizacja czy złość aktywują stresowe reakcje. Wiele osób się stresuje w często bardzo prozaicznych momentach, które z pozoru nie powinny wywoływać reakcji stresowej. Co więcej, samo myślenie o tych sytuacjach mózg odczytuje, jakby rzeczywiście miały miejsce. Problem leży w tym, że organizm na te wszystkie sytuacje ma jedną odpowiedź.
Jak stres wpływa na nasz organizm?
Najczęstszą reakcją na stres jest silne pobudzenie, za które odpowiada współczulny układ nerwowy. Z życia znamy takie objawy, jak przyspieszone bicie serca, rosnące ciśnienie krwi. Przyspieszone krążenie to też zapotrzebowanie na tlen, stąd przyspieszony oddech. Uwalniane są hormony stresu, adrenalina, noradrenalina i kortyzol.
Drugi rodzaj reakcji to dominacja przywspółczulnego układu nerwowego. Kiedy mózg uznaje, że nie dasz rady pokonać niebezpieczeństwa zaczyna zamiast mobilizować, paraliżować naszą wolę. Doznajemy odczucia, jakby porażka była nieunikniona, czujemy zmęczenie i osłabienie, pociąg do pocieszenia się jedzeniem, niechęć do stawienia czoła wyzwaniu.
Te objawy zazwyczaj jesteśmy w stanie z łatwością rozpoznać. Trudniej jest dostrzec natomiast skutki ciągłego pozostawania pod chociażby lekką presją. Na początku mogą być one niezauważalne, ale po czasie stają się dotkliwe. Wśród nich są rozdrażnienie, smutek, stany depresyjne, problemy z koncentracją, nerwowość czy lęk. Stres powoduje też problemy ze snem i chroniczne zmęczenie, utrzymujące się napięcie mięśniowe, słabsza odporność na infekcje, bóle głowy lub brzucha. Stres może być także przyczyną chorób układu krążenia i pokarmowego, a nawet cukrzycy.
Jak sobie radzić ze stresem?
Co zrobić, żeby nie mierzyć się z tymi przykrymi skutkami? Na pewno w chwilach silnych przeżyć trzeba działać doraźnie. Na paraliżujący stres pomoże kilka głębszych wdechów, które uregulują nasz oddech. Dobrze jest odwrócić swoją uwagę od trudnej sytuacji. W kolejce przed egzaminem na pewno pomoże książka, ulubiona muzyka, myślenie o miłych rzeczach zamiast o wymagającym wykładowcy. Na spięte mięśnie pomoże napinanie i rozluźnianie po kolei różnych partii ciała, przeciągnięcie się.
Odpoczynek dobry, sport jeszcze lepszy
Najlepszym i najzdrowszym sposobem, który działa także długoterminowo jest ruch. Regularne uprawianie sportu, który między innymi wzmacnia układ krążenia to inwestycja nie tylko w dobre samopoczucie, ale też trening organizmu przed sytuacjami zmuszającymi go do większej wydolności. Na chroniczne stresy szczególnie pomogą ćwiczenia rozciągające. Jeśli zauważamy u siebie destrukcyjny wpływ ciągłego stresu to trzeba skupić się na zorganizowaniu sobie zdrowego trybu życia. Warto zadbać o dobry sen i jego odpowiednią ilość. Jego brak to najprostsza droga do pogłębienia złego samopoczucia.
Zobacz też: Przytulajmy się! Korzyści z przytulania naukowym okiem
W swoim harmonogramie znajdź też czas, który spędzisz bez towarzystwa ekranów smartfonów i telewizorów. Dobra organizacja dnia to nie tylko zaplanowanie sobie czasu na wszystkie obowiązki, ale też znalezienie chwili na odpoczynek. Zdrowie psychiczne to wszystko, czym się karmimy na co dzień, książki, treści w internecie i telewizji oraz filmy, po które sięgamy. Trzeba obserwować, czy są one rozwijające, inspirujące i dobrze wpływają na nasze samopoczucie, czy są zwykłymi zjadaczami czasu.
Na koniec jeszcze trzeba dodać, że nieocenione w walce o zdrowie psychiczne są relacje z innymi. To bliscy i rodzina są często taką przestrzenią, która pozwala nam wrócić do równowagi, nie warto jej zaniedbywać.