Jak uczyć dziecko ekoempatii? Poznaj praktyczne wskazówki

Redakcja NTL
NTL
29.03.2022
Przewidywany czas: 5 min

Dorośli powinni dokładać wszelkich starań, aby szacunek do środowiska był dla dziecka czymś zupełnie naturalnym i przyjemnym. W jaki sposób się do tego zabrać? Poznaj kilka cennych wskazówek!

Nauka zachowań ekologicznych nie powinna być tylko modą, a przede wszystkim przejawem troski o przyszłość naszej planety i najmłodszych pokoleń. Wychowanie dziecka w duchu eko i zrównoważonego rozwoju kształtuje w nim wrażliwość, odpowiedzialność, a także sprzyja aktywnemu życiu w zgodzie z naturą oraz byciu oszczędnym.

Jaką rolę w ochronie planety odgrywają dzieci?

Dzieci to przyszli konsumenci, którzy zaraz staną się tymi decyzyjnymi i dysponującymi pieniędzmi dorosłymi. To, czego ich nauczymy teraz, w dużej części lub w całości zostanie z nimi w przyszłości. Bardzo ważne, aby przekazywać im, czym jest świadomy konsumpcjonizm – nie zachęcać do kupowania, jeśli czegoś nie potrzebujemy. Zakup nowej bluzy, ponieważ poprzednia się znudziła, nie jest właściwym argumentem. Niezwykle ważna więc jest edukacja najmłodszych – zarówno w domu, jak i podczas zajęć wczesnoszkolnych i szkolnych, ponieważ to, czego nauczą się w dzieciństwie, wpłynie na ich decyzje w niedalekiej przyszłości – tłumaczy dr Tomasz Rożek fizyk, popularyzator nauki, ekspert programu edukacyjnego „Kubusiowi Przyjaciele Natury”.

Drogi rodzicu – bądź przykładem

Dzieci uczą się poprzez obserwację i naśladowanie. Właśnie dlatego naukę życia w zgodzie z naturą najlepiej rozpocząć od siebie. Jeśli mama i tata właściwie się odżywiają, nie eksploatują w dużym stopniu urządzeń elektronicznych, aktywnie spędzają czas na zewnątrz, istnieje duża szansa, że najmłodsi będą powielali te schematy. Nie marnujcie zatem żywności, wody, energii, segregujcie śmieci, dbajcie o naturę i własną kondycję. Pamiętajcie przy tym, aby nie chodzić na skróty – z pewnością wyjdzie to na dobre całej rodzinie.

Dziecko ekologia

Rozmowa kluczem do sukcesu

Jednym z najważniejszych narzędzi w wychowywaniu dzieci jest rozmowa. Znalezienie czasu na wspólne pogawędki jest bardzo ważne – zwłaszcza wtedy, gdy dziecko wprost pyta o nurtujące je tematy. Postarajcie się również sami inicjować rozmowy na temat dbania o środowisko, posługując się ciekawymi przykładami, aby nie zanudzić pociechy. Pamiętajcie również, aby nie straszyć, a skupić się na pozytywnych aspektach bycia eko. Wytłumaczcie dziecku, jak przyjemnie jest żyć w świecie, w którym ogranicza się produkcję odpadów, segreguje śmieci czy korzysta z energii odnawialnej, oraz dlaczego powinniśmy o to dbać. Bez względu na to, gdzie jesteście – w domu czy w lesie – każdy moment na rozmowę o ekologii jest dobry.

Angażujcie dziecko w bycie eko

Nauka będzie jeszcze bardziej skuteczna, jeśli dziecko pozna zasady dbania o ekologię w praktyce. Wspólnie sprzątajcie dom w myśl eko – sortujcie odpady do kolorowych pojemników, twórzcie naturalne środki czystości, dbajcie o oszczędzanie energii, wody, pielęgnujcie rośliny (możecie stworzyć swój własny domowy zielnik czy warzywnik), spędzajcie czas na łonie natury. Przy okazji zachęćcie dziecko do zwiedzania okolicy, korzystając z roweru, rolek, hulajnogi czy po prostu pieszo.

Sposoby na naukę ekonawyków w domu:

  • Gaście światło w pomieszczeniach, w których nikogo nie ma.
  • Wyłączajcie z prądu urządzenia, z których nikt nie korzysta.
  • Razem segregujcie śmieci i umieszczajcie je w specjalnie przeznaczonych do tego pojemnikach. Przed wyrzuceniem opakowań z kartonu lub plastiku pamiętajcie o ich zgnieceniu i oderwaniu etykiet.
  • Zabierajcie na zakupy torby wielokrotnego użytku.
  • Podczas mycia zębów, rąk czy twarzy zawsze zakręcajcie kran i sprawdźcie, czy nie kapie z niego woda.
  • Wspólnie rysujecie lub piszecie? Zapisujcie kartki po obu stronach.
  • Kanapki do szkoły pakujcie w pojemniki wielokrotnego użytku, a zamiast jednorazowych butelek lepiej sprawdzi się bidon.
  • Jako worki na śmieci wykorzystujcie stare reklamówki.
  • Kupujcie nowe rzeczy dopiero wtedy, kiedy starych nie da się już naprawić lub są zużyte.

Sposoby na naukę ekonawyków poza domem:

  • Tłumaczcie dzieciom, że otaczająca nas przyroda to dom dla zwierząt i roślin, uczcie ich nazw, tego, co lubią jeść, jak się zachowują oraz gdzie mieszkają. Przy każdej możliwej okazji przyglądajcie się roślinom i zwierzętom.
  • Wyjaśnijcie, że na łonie przyrody nie wolno hałasować i śmiecić. Nie należy również zanieczyszczać wody.
  • Aktywnie spędzajcie czas wolny – jak najczęściej wybierajcie się na wycieczki do lasu, piesze lub rowerowe – bez samochodu.
  • Okazujcie troskę zwierzętom. Na przykład zimą, gdy ptakom brakuje pożywienia, możecie zawiesić na balkonie czy w parku karmnik. Pamiętajcie o umieszczeniu w nim

1 200 000 dzieci uczy się dbać o naturę z Kubusiem

Doświadczanie i eksperymentowanie to coś, co dzieci uwielbiają w każdym wieku. To jedne z najefektywniejszych metod nauczania. Okazje do tego nadarzają się nie tylko w domu, ale także w szkole czy w przedszkolu – podczas zajęć edukacyjnych. To bardzo ważne, aby dorośli pamiętali, że poprzez korzystanie z działań projektowych mają realny wpływ na zakres nauczania. System szkolny daje możliwość udziału w programach edukacyjnych kierowanych do najmłodszych – również takich, które uczą ekologii.

Rodzice nie do końca mają świadomość, że mogą wpływać na system edukacji. Nauczyciel natomiast ma prawo i możliwość decydowania w całkiem sporym zakresie odnośnie tego, co dzieje się w szkole. Dobry program edukacyjny dotyczący ekologii to taki, dzięki któremu najmłodsi w sposób aktywny będą mogli poznać zasady dbania o środowisko naturalne, nauczą się szacunku do przyrody, podstaw ekonomii, oszczędzania, a także właściwego odżywiania oraz będą wiedzieli, dlaczego ruch i aktywne spędzanie czasu to ważny element życia codziennego.

Przy wyborze takich programów warto zwracać uwagę na to, aby zajęcia uwzględniały aktywności na zewnątrz, czyli w lesie, w parku, na polu, a nawet w takich miejscach jak sortownia odpadów lub wysypisko śmieci. Aby młody człowiek mógł coś zrozumieć, powinien mieć możliwość zobaczenia, dotknięcia czy powąchania, bo najmłodsi poznają świat wszystkimi zmysłami

Tomasz Rożek

Przykładem bezpłatnego projektu edukacyjnego, który już od 14 lat uczy najmłodszych, jak dbać o przyrodę, jest program Kubusiowi Przyjaciele Natury, w którym wzięło już udział blisko 8 milionów dzieci. Organizowany jest przez markę Kubuś i skierowany do przedszkolaków oraz uczniów klas I-III szkół podstawowych.

Tylko w tym roku w akcji bierze udział ponad 1 200 000 dzieci (750 000 przedszkolaków i 455 000 uczniów klas I-III). Do tegorocznej edycji przystąpiło 8 500 przedszkoli oraz ponad 5 600 szkół podstawowych. Dzięki temu dzieci z co drugiego przedszkola i z co trzeciej szkoły podstawowej w Polsce razem z Kubusiem poznają podstawowe zasady ekologii oraz dbania o środowisko.

Przedszkola i szkoły biorące udział w programie otrzymują bezpłatne merytoryczne materiały dla nauczycieli oraz dzieci do realizacji tematycznych scenariuszy lekcyjnych. Pomoce dydaktyczne zawierają także treści multimedialne – animowane filmy, bajki, piosenki i audiobooki, które są opracowane przez ekspertów. Dzięki projektowi dzieci uczą się podstawowych zasad dbania o naturę i odpowiedzialnego gospodarowania jej zasobami. Wiedza przekazywana jest w taki sposób, aby najmłodsi mogli uczyć się, a przy okazji pobudzać wyobraźnię i dobrze się przy tym bawić.

Program pomaga budować fundamenty świadomości ekologicznej najmłodszych oraz poczucie odpowiedzialności za to, w jakiej kondycji będzie zdrowie przyszłych pokoleń, a co za tym idzie – cała nasza planeta. Placówki chcące jeszcze dołączyć do akcji mogą to zrobić na stronie: www.przyjacielenatury.pl.

Materiał powstał we współpracy z projektem edukacyjnym „Kubusiowi Przyjaciele Natury”.

Zobacz również

Podcasty NTL