Żyć albo nie żyć

Redakcja NTL
NTL
03.02.2015
Przewidywany czas: 3 min

Na Marsie znajdowane są kolejne dowody na to, że nie tylko było tam sporo wody, ale występowało także życie. Niewykluczone, że wciąż tam się znajduje.

Badania kosmosu bardzo rzadko dają jednoznaczną odpowiedź na postawione pytanie. To raczej sztuka zbierania skrawków informacji, z których żadna nie jest rozstrzygająca, ale wszystkie razem dają obraz sytuacji.

Woda była czy nie?

Tak jest niemal ze wszystkim. Ale zatrzymajmy się na Marsie. Czy jest woda na Marsie? Tak, jest. Wiemy to dzisiaj, ale musiały minąć długie lata, by móc tak jednoznacznie na to pytanie odpowiedzieć. Bo czy dowodem jest to, że z orbity widać struktury, które wyglądają jak wyschnięte koryta rzek? Czy dowodem jest to, że gdzieniegdzie – na zdjęciach z orbity – widać pojawiające się jak gdyby strużki wody? Szczególnie na nasłonecznionych zboczach gór. Czy dowodem na istnienie zamarzniętej wody są czapy czegoś białego na marsjańskich biegunach albo po prostu teoria, która mówi, że woda na Marsie być powinna? Żaden z wyżej wymienionych faktów sam w sobie o niczym nie świadczy. Ale wszystkie one razem powodują, że dzisiaj fakt istnienia wody na Czerwonej Planecie nie jest podawany w wątpliwość. Do tego dochodzi jeszcze jeden eksperyment, a mianowicie wykrycie pary wodnej w bardzo rzadkiej marsjańskiej atmosferze. A co z życiem?

Tym dawnym i tym obecnym? Sytuacja wygląda bardzo podobnie. To, że w znalezionym na Ziemi meteorycie pochodzącym z Marsa są ślady funkcjonowania żywych organizmów, o niczym nie musi świadczyć. Bakterie mogły do niego wejść, gdy skała była już na Ziemi. Istnienie wody i warunków (temperatura, promieniowanie, ciśnienie), które umożliwiały istnienie życia, także nie jest żadnym dowodem. Podobnie jak to, że na Marsie znajdowane są skały niemal identyczne jak skały osadowe pochodzenia biologicznego na Ziemi. Na to nakłada się teoria, która mówi, że w części, a być może nawet w całości życie czy elementy składowe życia na Ziemię przyniosły komety. Ale czy z tego faktu wynika, że na Marsie było życie? Może rzeczywiście komety tam uderzały, ale nie da się sprawdzić, czy najprostsze komórki tam się rozwinęły. I podobnie jak z wodą: żaden z tych argumentów sam z siebie o niczym nie świadczy, ale wszystkie równocześnie… Badania kosmiczne są jak puzzle – żaden nie zdradzi, co kryje cały obraz, ale im więcej mamy ich w ręku, tym więcej wiemy o świecie, który opisują. Właśnie znaleziono kolejny klocek. Niezwykle ważny i pasujący do poprzednich. Tym klockiem jest metan.

Co z tym życiem?

Ściślej rzecz biorąc, nie tyle metan, ile szybkie zmiany jego stężenia. O tym, że w niezwykle rzadkiej marsjańskiej atmosferze znajdują się niewielkie ilości metanu, wiedziano od dawna. Problemem było jego pochodzenie. Metan może powstawać na wiele różnych sposobów, ale na Ziemi niemal wszystkie związane są z działalnością organizmów żywych. Metan – zwany czasami gazem błotnym – składa się z atomu węgla i czterech połączonych z nim atomów wodoru (jego wzór to CH4). Jest bezwonny i bezbarwny. Skąd się wziął na Marsie? To jest właśnie pytanie za milion dolarów. A może nawet za 100 milionów. Amerykański łazik marsjański Curiosity nad wywierconym przez siebie otworem wykrył dziesięciokrotny wzrost stężenia metanu. Otwór nie był zbyt głęboki, metan zaczął się ulatniać z gruntu, który znajduje się zaraz pod powierzchnią. Do odkrycia doszło podczas badań wewnątrz 154-kilometrowego krateru Gale. W warunkach ziemskich metan jest w 95 proc. pochodzenia organicznego i związany ściśle z cyklem życiowym roślin i zwierząt. Ten fakt o niczym jeszcze nie przesądza. Po pierwsze dlatego, że pozostałe 5 proc. to produkcja metanu w procesach geologicznych. A po drugie kto powiedział, że znamy wszystkie procesy produkcji metanu? Być może na Marsie mają miejsca takie, których na Ziemi nie ma. – Te okresowe znaczne wzrosty zawartości metanu w atmosferze, tj. szybki wzrost, a później spadek, wskazują, że ich źródło musi być stosunkowo niewielkie – przypuszcza Sushil Atreya z Uniwersytetu Stanu Michigan, który bierze udział w projekcie Curiosity. – Może być wiele źródeł, biologicznych i niebiologicznych, takich jak np. reakcje zachodzące między wodą i skałami – dodał.

Podsumowując. Co wiemy nowego? Jeden z marsjańskich łazików wykrył szybko zmieniające się stężenie metanu. Czy to znaczy, że znaleziono tam życie? Nie! Czy to znaczy, że było tam kiedyś życie? Nie! W takim razie co to znaczy? Tylko tyle, albo aż tyle, że mamy kolejny kawałek układanki. Nie znamy jeszcze pełnego obrazu, ale wydaje się, że jest na nim planeta, która kiedyś obfitowała zarówno w płynną wodę, jak i w życie. Planeta, na której to życie przetrwało do dzisiaj.

Zobacz również

Podcasty NTL