Poznaj niezwykłe królestwo grzybów!
Wiele osób nawet nie wie, że te organizmy stanowią osobne królestwo. Traktują je tylko jako smaczny dodatek do pizzy. Grzyby jednak to niezwykle zróżnicowana grupa organizmów, która może zaskoczyć! Czy wszystkie mają kapelusze, jak się odżywiają, czy są nam potrzebne i czy jakiś grzyb może startować w konkurencji na największy organizm na Ziemi?
Spis treści
Nie tylko do sosu – o całym królestwie
Grzyby często kojarzą nam się wyłącznie z małymi okrągłymi organizmami w kapeluszu z nóżką. Pieczarki, borowiki czy prawdziwki lubimy zbierać i dodawać do wielu dań. Z kolei czerwone muchomory, mimo że fascynują kolorem, pamiętamy, by omijać na spacerach szerokim łukiem, ponieważ są niejadalne.
Jednak biologowie na grzyby patrzą zdecydowanie innym spojrzeniem. W nauce grzyby nie są zaliczane ani do roślin, ani zwierząt, a to dlatego, że stanowią ogromne osobne królestwo organizmów! Co ciekawe, na Ziemi znajdziemy o wiele więcej gatunków grzybów niż właśnie roślin. Czyżbyśmy na co dzień ich nie doceniali?
Grzyby słyną z ogromnej różnorodności. Niektóre mogą osiągnąć naprawdę pokaźne rozmiary, a innych nie sposób dostrzec gołym okiem, ponieważ są organizmami jednokomórkowymi. To zróżnicowanie pozwoliło im opanować prawie wszystkie środowiska na lądzie. Co ciekawe, możemy także je znaleźć w powietrzu, ich zarodniki, niesione siłą wiatru, mogą unosić się wiele kilometrów nad ziemią.
Śniadanie na trawie – odżywianie grzybów
Na szczególną uwagę zasługuje ich rola w ekosystemie. Grzyby niezależnie od ich wielkości czy wyglądu, łączy jedna rzecz – cudzożywność. Nie są w stanie wyprodukować same pokarmu jak rośliny ani nie potrafią zjadać innych organizmów jak zwierzęta.
Z tego względu wiele z nich nauczyło się przyrządzać swój życiodajny pokarm poza swoim organizmem. Wydzielając na zewnątrz związki nazywane enzymami, rozkładają skomplikowane substancje na prostsze, a następnie pochłaniają je dzięki specjalnym strukturom – strzępkom.
Na tym procesie korzystają nie tylko grzyby, ale i całe środowisko. Do obiegu materii w przyrodzie znów powracają proste związki, które mogą stanowić substancje odżywcze dla wielu innych stworzeń! To jest idealny przykład prawdziwie naturalnego recyklingu!
Jednak nie wszystkie grzyby odżywiają się w ten sposób. Często możemy spotkać wśród nich pasożyty. W tym wypadku ich źródłem pokarmu jest wykorzystywanie zasobów innych żyjących stworzeń, to ich kosztem mogą się rozwijać!
Druga strona tego układu tylko traci. Oczywiście spotykamy też takie grzyby, które potrafią partnersko współpracować z innymi organizmami, nazywamy je mutualistami. W tym wypadku również korzystają z zasobów innego organizmu, ale tym razem proponują coś w zamian, więc obie strony, na tym korzystają!
Pożyteczne i chorobotwórcze – rola grzybów
Jak już wspomniano, grzyby mogą przyjmować najróżniejsze formy. Zresztą towarzyszą nam codziennie. Wiele chlebów i ciast wypiekanych jest przy użyciu drożdży, które zaliczamy właśnie do jednokomórkowych przedstawicieli tego królestwa. Podobnie smak serów pleśniowych to zasługa tych organizmów.
Co więcej, w nauce grzyby pomagają w wytwarzaniu leków. Ich komórki mogą stanowić żywą mini fabrykę antybiotyków, które przyjmujemy w trakcie choroby. Zresztą to właśnie dzięki nim odkryto pierwszą tego typu substancję na świecie stosowaną do dziś – penicylinę. Naukowcy również wykorzystują je między innymi do badań genetycznych. Dzięki nim odkrywamy nowe tajemnice życia!
Grzyby również znajdziemy wewnątrz naszego organizmu i to całkowicie naturalne! Ludzki organizm jest zasiedlony przez ogromną ilość bakterii i grzybów. Wspólnie tworzą one tak zwany mikrobiom jelit. Jest to ogromnie ważne, ich rolą jest codzienne pomaganie nam w trawieniu i przyswajaniu wielu składników pokarmowych.
Niestety również mogą wywoływać poważne choroby i to nie tylko zatrucia po spożyciu choćby niejadalnych muchomorów. Grzyby mogą prowadzić do chorób skóry czy płuc, zarówno u ludzi, jak i zwierząt. Co ciekawe najbardziej narażone na ich patologiczne działanie są rośliny. Co roku zagrażają ogromnej ilości upraw i powodują ogromne straty w rolnictwie, ale także mogą atakować drzewa! Te najbardziej zagrożone to między innymi kasztany czy sosny.
Niepozorne, ukryte, ale czy największe?
Warto wiedzieć, że to, co widzimy w lasach, małe wystające kapelusze, spod gęstej ściółki to tylko część grzyba. Naturalnie zbieramy i zjadamy owocniki, czyli struktury odpowiedzialne za rozsiewanie zarodników. To właśnie one rosną jak po deszczu, a cała reszta pozostaje w ziemi! Jak to reszta? Gdybyśmy mogli przyjrzeć się temu w powiększeniu, zobaczylibyśmy ogromna ilość splątanych ze sobą strzępek występujących pod ziemią.
Przeczytaj też: Dzikie mruczki – o kotach wielkich i małych
Naukowcy oczywiście o tym od dawna wiedzieli, ale to, co odkryto w stanie Oregon, było zaskoczeniem dla wszystkich. Przemierzając jeden z rosnących tam lasów, można było bez problemu spotkać rosnące w skupiskach opieńki ciemne.
Po dokładniejszych analizach okazało się, że widoczne owocnie to nie osobne organizmy. Tak naprawdę to tylko części jednego wielkiego pojedynczego grzyba znajdującego się pod ziemią. Podziemna plątanina grzybni zajmuje tam ponad 900 hektarów lasów! Jest ona uznawana za jeden z największych żywych istot na Ziemi.
Posiadając już tą wiedzę, możemy śmiało pamiętać, by spleśniałej kanapki czy warzywa nigdy nie jeść, nawet części. To, że nie widzimy grzyba w danym miejscu, to nie znaczy, że go tam nie ma!
Literatura:
https://zpe.gov.pl/a/grzyby/DTUlQhgeL
https://www.scientificamerican.com/article/strange-but-true-largest-organism-is-fungus/
https://pl.lambdageeks.com/unicellular-fungi-examples/
Monika Tarasek
Newsletter NTL Junior
Zostaw nam swój adres email i otrzymuj wartościowe materiały dla dzieci.
Podcasty NTL
